کارشناسان درباره دلیل نبود کتابهای مقدماتی جغرافیا میگویند/5
حاتمینژاد: مطالب کتابهای جغرافیای عمومی باید جذاب باشند
حسین حاتمینژاد، استادیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران درباره کتابهای عمومی این رشته میگوید: کتابهای جغرافیایی که برای عموم منتشر شدهاند، از این علم، ظاهری بیروح و خشک ارایه میدهند که با واقعیت یکی نیست. مطالب کتابهای جغرافیا باید جذاب باشد تا مخاطب مفاهیم آن را به درستی دریابد.-
استادیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران افزود: بیعلاقه بودن مردم به علم جغرافیا ناشی از تلقی اشتباه از آن است و متاسفانه در سیستم آموزشوپرورش نیز نگاه درستی به آن نمیشود و کتابهای درسی تنها به نام مناطق و اطلاعاتی میپردازند که دانشآموز آنها را بهسرعت از یاد میبرد.
نویسنده کتاب «اصول جغرافیا» درباره علت بیتوجهی به کتابهای عمومی این رشته گفت: مساله جغرافیا بسیار ریشهای است اما دبیران آموزشوپروش متخصص این رشته و همچنین جغرافیدان نیستند و طبیعی است که نمیتوانند مفاهیم را بهدرستی انتقال دهند و خروجی آن نیز افرادی بیعلاقه خواهند بود که انتظار نمیرود کتابی تالیف کنند.
حاتمینژاد با اشاره به تعریف جغرافیا اظهار کرد: اصلیترین تعریف این علم، بررسی روابط متقابل انسان با محیط است و از سوی دیگر آن را علم تحلیل فضا معرفی میکند. در جغرافیا نباید به دانشآموزان تنها اطلاعات مکانی را آموزش داد بلکه باید تحلیل کردن جغرافیا را با مثالهای گوناگون به آنها آموخت. از سوی دیگر نبود وسایل کمک آموزشی مانند نقشه، تصویرهای ماهوارهای، عکس هوایی و نرمافزارهای ویژه آن، یادگیری جغرافیا را دشوار میکند.
نویسنده کتاب «مشهد در جستجوی هویت شهری» درباره چگونگی تغییرات در شیوه تدریس جغرافیا در مدرسه بیان کرد: آموزش و پرورش بهتر است در کلاسهای ضمنخدمت برای آموزگاران، روشهای جدید تدریس را ارایه دهد. همچنین تهیه وسایل کمکآموزشی برای درس جغرافیا در مدرسه تاثیر مثبتی بر یادگیری و علاقهمندی دانشآموزان خواهد گذاشت.
وی درباره تاثیر استادان دانشگاه بر تالیف کتابهای عمومی و تغییر کتابهای درسی توضیح داد: استادان جغرافیا با بازنگری درسهای ارایه شده برای مدرسه و دانشگاه میتوانند نقش مهمی در این فرایند ایفا کنند. در دیگر کشورها، استادان بهصورت گروهی کتابهای تخصصی بهزبان ساده را برای عموم تالیف میکنند؛ برای مثال در فرانسه کتابهایی بهنام «چه میدانم؟» سیستمی برای انتشار علوم تخصصی برای عموم بهزبان ساده است.
استادیار دانشگاه تهران درباره وضعیت دانشجویان جغرافیا و انگیزه آنها برای نوشتن کتاب گفت: این دانشجویان خروجی مدرسهها و معلمانیاند که متخصص جغرافیا نبودند و بسیاری از آنها بدون علاقه وارد این رشته شدند. انتظار برای نوشتن کتابهایی که برای دیگران جذاب باشد از چنین افرادی بعید بهنظر میرسد.
نویسنده کتاب «شهرهای ایران» درباره راهکارهای علاقهمند کردن مردم به رشته جغرافیا بیان کرد: رسانههای گروهی نقش بسیار مهمی در جذب مخاطب و علاقهمندسازی آنها به علم جغرافیا دارند. همانطور که تاریخ برای ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است، رسانهها میتوانند با تاکید بر جغرافیا و دعوت از جغرافیدانان به برنامههایشان، علاوه بر شناساندن درست جغرافیا به مخاطب، ایران و دیگر کشورها را بهدرستی معرفی کنند.
حاتمینژاد در پایان افزود: فردی که با مرزها و شهرهای ایران آشنا نباشد، مانند کسی است که خانهاش را نمیشناسد و در نهایت انگیزهای نیز به آن نخواهد داشت. از سوی دیگر نشناختن سرزمین، منجر به بروز اختلافهای فرهنگی و قومیتی خواهد شد و انسجام اجتماعی و علاقه به سرزمین را از بین خواهد برد.
حسین حاتمینژاد، متولد 1335 در مشهد، دارای دکترای جغرافیا و برنامهریزی شهری از دانشگاه شهید بهشتی و استادیار دانشگاه تهران است. «فناوری اطلاعات جغرافیایی»، «جغرافیای آبها»، «اصول جغرافیا»، «دگراندیشی در فلسفه جغرافیا» و «دانشنامه مدیریت شهری و روستایی» برخی کتابهای وی بهشمار میروند.
نظر شما