زماني به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) گفت: «فیه مافیه» شامل گفتارهاي پراكنده مولانا به نثر است كه وي به مناسبت‌هاي مختلف اجتماعي، سياسي و انساني نوشته است. این کتاب پیش از این به لحاظ موضوعي دسته‌بندي نشده است.

وي افزود: اين كتاب را بر اساس مضمون به بخش‌هاي مختلف دسته‌بندي كرده‌ام. براي هر كدام از گفتارها تيتر و عنوان مناسب گزينش شده است و حدود 300 تيتر در اين اثر آمده است. همچنين توضيح لغات دشوار و علايم سجاوندي نيز از ديگر كارهاي لازمي بود كه بايد برای اين متن انجام مي‌شد؛‌ ضمن آنكه اصلي‌ترين كار شرحي است كه بر اين اثر نوشته شده است. 

اين مفسر مثنوي در ادامه با اشاره به اختصاصات «شرح بر فيه مافيه» توضيح داد: در اين كتاب شرحي مبتني بر گفته‌ها و ديدگاه‌هاي خود مولانا با استناد بر اشعار «ديوان شمس» و «مثنوي معنوی» نوشته‌ام؛ ‌يعني از خود مولانا در تفسير مطالب «فيه مافيه» بهره جسته‌ام. اين شرح در حقيقت تفسير گفتار مولانا در «فيه مافيه» با تكيه بر بيانات او در آثاري چون «مثنوي معنوی» و «ديوان شمس» است.

اين پژوهشگر توضيحاتش را درباره ويژگي‌هاي ديگر «فيه مافيه» مولانا اين‌گونه كامل كرد: موضوعات «فيه مافيه» مختلف و متنوع است و به گونه‌اي وقايع اجتماعي و سياسي زمان مولانا را به همراه مسايل عقيدتي وي، رويدادهاي تاريخي زمان و مسايل فردي و خانوادگي این عارف، گاه به صورت سوال و گاه در قالب گفتار بيان كرده است. اين مطالب را مولانا به صورت في‌البداهه و در مواجهه با موقعيت يا موضوع، به صورت آني بيان مي‌كرده كه همانجا توسط تعدادي از شاگردانش كه آن‌ها را كاتبان اسرار مي‌گفتند، ثبت مي‌شده است.

اين نويسنده در پاسخ به اين سوال كه «آيا اين شرح مي‌تواند ناگفته‌هايي از زواياي روحي پنهان مانده مولانا را در شرايط مختلف زندگي‌اش، براي مخاطب امروز آشكار كند؟» گفت: مسلم است كه بسياري از نكات درباره اين دسته از نوشته‌هاي مولانا ناگفته مانده است كه نياز به توضيح و تفسير جديدي براي انسان امروزي دارد. اين شرح تا حد بسياري گوياي اين ناگفته‌هاست كه با زبان معيار نوشته شده است و هر گونه مخاطب علاقه‌مند را مي‌تواند راضي كند. خوانش اين كتاب نياز به هيچ گونه تخصص در شناخت مولانا يا شعر ندارد. 

زماني در پاسخ به اين سوال كه «آيا تا به حال شرحي شبيه اين روي فيه مافيه نوشته شده و حيطه تحقيقات روي اين اثر تا اكنون چگونه بوده است؟» توضيح داد: تا به حال از دكتر  محمدعلي موحد گزينه‌هايي از فيه مافيه با توضيحاتي مختصر منتشر شده و  دكتر الهي قمشه‌اي نيز گزينه خوبي از آن را به چاپ رسانده است، ‌ولي بر اين اثر تا به حال شرحی كامل همراه با دسته‌بندي موضوعي انجام نشده است.

به گفته  صالح رامسري، مدير انتشارات «معين» اين كتاب هم اكنون مراحل پاياني چاپ و صحافي را طي مي‌كند و به احتمال زياد در  مراسم روز شنبه همايش  دو روزه «از بلخ تا قونيه» از سوي اين انتشاراتي رونمايي خواهد شد.

«شرح فيه مافيه» حدود 600 صفحه است و  در قطع وزيري به ويترين كتابفروشي‌ها مي‌آيد.  

کريم زماني يكي از سخنرانان روز شنبه همايش «از بلخ تا قونيه» است كه روزهاي شنبه و يكشنبه ( 26 و 27 آذر) در مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي با حضور مولوي‌شناسان ايرانی و غیرایرانی برگزار خواهد شد.