خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ایده جایگزینی کتاب به جای وجه‌نقد به‌عنوان هدیه نوروز حرکتی است که باید از درون جامعه شکل بگیرد. برای نیل به این هدف ایجاد مشوق‌های مادی و معنوی از سوی نهاد‌های دولتی موثر است. نهادینه شدن این پدیده در خانواده‌ها و جامعه باعث پیشرفت فرهنگ مطالعه، انس گرفتن کودکان با کتاب و کتابخوانی و حتی تاثیر بر سبک زندگی جامعه امروز می‌شود.

در این زمینه تاکنون از سوی افراد و برخی نهادهای مرتبط با کتاب تلاش‌های پراکنده‌ای صورت گرفته که در این راستا معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌منظور رونق بخشيدن به بازار كتاب و ترويج كتابخوانی، همزمان با آغاز سال نو تسهيلاتی را در قالب يارانه خرید كتاب از طريق كتابفروشی‌‌های سراسر كشور، مستقیما به خریداران کتاب پرداخت می‌کند.

در «طرح عیدانه کتاب» كتابفروشی‌هایی كه شرايط لازم را دارا باشند، پس از ثبت‌نام در سایت موسسه خانه کتاب می‌‌توانند كتاب‌های خود را که با شرايط تعيين شده، در اين طرح مطابقت داشته باشند با 20 درصد تخفيف به خريداران بفروشند. موسسه خانه كتاب به نمايندگی از‌ طرف معاونت امور فرهنگی مبلغ تخفيف را به كتابفروشان پرداخت خواهد كرد. در این باره با دکتر اکرم قدیمی، رئیس انجمن ترویج علم ایران درباره اهمیت اجرای این طرح و اهدای کتاب به‌عنوان عیدی گفت‌وگو کرده‌ایم.

ترویج فرهنگ کتابخوانی و سپس عیدی دادن کتاب
قدیمی گفت: ترویج فرهنگ تبدیل عیدی نقدی به کتاب نیازمند فرهنگسازی است. در حالی‌که کتاب در جامعه ما امروزه در حاشیه قرار گرفته، بنابراین خیلی سریع نمی‌توان توقع داشت که در نوروز مردم کتاب را به‌عنوان یک عیدی بپذیرند.
 
وی با اشاره به تجربه شخصی خود در مشاهده انواع واکنش‌ها‌ در مقابل هدیه کتاب افزود: در جلسه‌های متعدد دیده‌ام که افراد در مقابل هدیه کتاب واکنش منفی نشان می‌د‌هند و به نوعی اعتراض خود را نشان داده‌اند، بنابراین به‌نظر می‌رسد که در گام نخست باید کتابخوانی ترویج شود تا در گام‌ها بعدی به کتاب به‌عنوان یک هدیه عید نگاه شود. می‌توان گفت زمان زیادی برای این فرهنگ‌سازی نیاز است.
 
قدیمی در ادامه درباره جایگاه کتاب در جوامع پیشرفته صنعتی گفت: بار‌ها درباره فرهنگ کتابخوانی در کشور‌های پیشرفته صحبت کرده‌ایم. در این جوامع شهروندان همواره کتابی با خود همراه دارند و در شرایط مختلف به مطالعه مشغول هستند، بنابراین برای رسیدن به این شرایط فرهنگ کتابخوانی باید به‌عنوان یک ضرورت معرفی و تقویت شود.
                                    
 توجه به سلایق متفاوت در کتابخوانی
رئیس انجمن ترویج علم ایران ادامه داد: برای تقویت جایگاه کتاب بین اقشار مختلف جامعه به‌عنوان عیدی باید به جایگاه کتاب بین اقشار فرهیخته مانند دانشجویان توجه کنیم. دانشجویان حتی برای انجام پژوهش‌های دانشگاهی چندان به منابع مکتوب توجه ندارند و به‌نوعی از منابع حاضر و آماده اینترنت استفاده می‌کنند.
 
وی با تاکید بر لزوم صرف وقت برای قرار گرفتن کتاب به‌عنوان هدیه عید اظهار کرد: برای تبدیل وجه نقد به کتاب نمی‌توان به حرف‌های ساده و ظاهری اکتفا کرد تا فرهنگ کتابخوانی ترویج نشود با توسعه علمی ایجاد نخواهد شد. کتاب گاهی به‌عنوان کالایی جاگیر و اضافی قلمداد می‌شود و گاهی افراد ترجیح می‌دهند به جای کتاب پول نقد دریافت کنند.
 
قدیمی درباره پیشنهاد عیدانه به مخاطبان کتاب ایران گفت: کتاب مشخصی را نمی‌توان معرفی کرد، چراکه افراد سلائق مختلفی دارند، اما به‌نظر می‌رسد که برای رده‌های سنی کودک و نوجوان تنوع جذابیت دارد. خود من هم علاوه بر کتاب‌‌های علمی به رمان‌های مختلف علاقه دارم ولی برای هدیه نوروزی و مطالعه در نوروز کتاب‌های دکتر اسماعیل شهبازی، پدر علم روستاشناسی ایران که برنده جایزه ترویج علم نیز شده، مناسب می‌دانم. این آثار می‌توانند زینت‌بخش سبد فروش سایت خانه کتاب باشند.

نگاهی به آثار پدر علم روستاشناسی ایران
اسماعيل شهبازي در سال ۱۳۱۵ در شهرستان نهاوند متولد شد. وي با قبولي در دانشسراي كشاورزي ورامين در روستاي مامازن در حومه تهران تحصيلات متوسطه خود را آغاز کرد و در رشته ترويج فنون حرفه‌اي كشاورزي در سال ۱۳۳۹موفق به اخذ مدرك فوق ديپلم شد. سپس ليسانس خود را در مهندسي صنايع كشاورزي در سال ۱۳۴۹ و فوق ليسانس را در رشته ترويج كشاورزي در سال ۱۳۵۰ از دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه آمريكائي بيروت دريافت کرد.

در جريان تكميل تحصيلات عاليه اين حرفه آموزي، دكتراي مهندسي خود در توليدات كشاورزي (آموزش ترويج و توسعه روستایي) در سال ۱۳۵۷ از دانشگاه ملي پليتكنيك تولوز در فرانسه دريافت کرد. وي فعاليت‌هاي خود را با سرپرست مركز آموزشِ فني و حرفه‌اي اسكان عشاير فارس آغاز کرد و از وی به عنوان «چهره ماندگار ترويج كشاورزي علمي كشور» قدردانی شده است.
شهبازی کتاب‌هایی در زمینه روستاشناسی نوشته که می‌توان به این آثار اشاره کرد.

1- آسيب‌شناسي توسعه و ترويج روستائي
2- توسعه و ترويج روستائي
3- رهنمودي بر رهيافت‌هاي بديل ترويج
4- روستازادگانِ دانشمند
5- مديريت امور مزرعه
6- مقدمه‌اي بر آموزش و ترويج و توسعه شيوه‌هاي نوين روستاها