به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، سيد عليرضا قهاري ریيس انجمن مفاخر معماري ايران در ابتداي نشست كه شب يک‌شنبه (18 بهمن‌ماه) در خانه هنرمندان ایران برگزار شد گفت: دكتر ايرج اعتصام نيازي به معرفي ندارند، امشب گرد هم آمده‌ايم تا بهانه‌اي باشد براي تجليل از حوزه معماري و شهرسازي. نمونه بارز اين معماري هم خود آقاي دكتر اعتصام است. 

وي افزود: دو سال پيش كه انجمن مفاخر معماري ايران در پي تشكيل گروه تاريخ شفاهي معماري و شهرسازي كشور بود، تصميم بر اين گرفته شد كه گفت‌وگوهايي با استادان حوزه معماري و شهرسازي انجام شود و آن گفت‌وگوها به‌صورت نوشتار، در كتابي گردآوري شود. چنين كاري سبب مي‌شد كه كارهايي كه در معماري ايران انجام شده است، در تاريخ بماند. 

اين معمار و استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: كتاب «اسرار شيدايي»، زندگي‌نامه دكتر ايرج اعتصام، معمار، شهرساز و هنرشناس شايد نخستين كار در زمينه تاريخ شفاهي معماري باشد. گفته‌هايي كه در اين كتاب از زبان راويان درباره تاريخ معماري نقل شده، روشنگر بسياري از واقعيات اين حرفه است. 

وي افزود: البته در «شب معمار» كه دكتر اعتصام باني برگزاري اولين جلسه آن است، و بنياد معماري ميرميران اجراي آن را بر عهده دارد، مباحثي درباره تاريخ معماري و شهرسازي معاصر گفته خواهد شد كه حتما روشنايي‌هايي بر اين موضوع خواهد افكند. مهندس منصوري كه از دو سال پيش تهيه متن كتاب را بر عهده داشت، اين وظيفه را به من داد كه از دست اندركاراني كه در انتشار كتاب «اسرار شيدايي» نقش داشته‌اند، تشكر كنم. 

ریيس انجمن مفاخر معماري ايران گفت: نوشتن چنين كتابي دشواري‌هاي تحقيقي بسياري داشته است و با در نظر گرفتن همه ملاحظاتي كه به تاريخ معماري معاصر ايران ارتباط پيدا مي‌كرد، نوشته شده است. اميدواريم براي ديگر استادان معماري نيز چنين كتاب‌هايي تدوين شود تا تاريخ معماري و شهرسازي ما روشن‌تر شود. 

دكتر سيد محسن حبيبي ریيس پرديس دانشكده هنرهاي زيبا سخنران بعدي نشست بود وي گفت: براي شاگرد زيباست كه درباره استادش و در حضور او سخن بگويد و زيباتر آن است كه استاد از شاگرد بخواهد صحبت كند. دكتر اعتصام از من خواست كه درباره اين كتاب سخن بگويم. اين شانس بزرگي است كه نصيب من شده است و آن را مغتنم مي‌شمارم. 

وي افزود: من در هنگامي كه در سال 1346 وارد دانشكده هنرهاي زيبا شدم، يكسال بود كه از كسوت استادي دكتر اعتصام مي‌گذشت. ايشان در سال 1345 و در 36 سالگي به درجه استادي نایل شده بود. وي آتليه‌اي داشت كه در آن‌جا با استاد دكتر ميرفندرسكي كار مي‌كرد. اين استادان براي ما بسيار دور دست بودند. گستره انديشه آنان به حدي بود كه نمي‌توانستيم به آن‌ها نزديک شويم. 

مولف كتاب «شرح جريان‌های فکری معماری و شهرسازی در ايران معاصر» گفت: به هر حال وقتي توانستم در خدمت دكتر اعتصام باشم كه وارد گروه شهرسازي شدم. در سال 68 كه مدير گروه شهرسازي بودم، دكتر اعتصام و دكتر مزيني به كشور برگشته بودند. اين فرصتي بود تا با ايشان دوستي همراه با احترام داشته باشم. من از دكتر اعتصام، متانت، شكيبايي، بي‌آلايشي و وسعت نظر را آموختم. باز هم آموختم كه چه‌طور مي‌توان سينه‌اي فراخ و دستي گشاده داشت و چگونه مي‌توان خالي از كين بود و نهال دوستي كاشت. اين‌ها مداهنه نيست، صفاتي است كه براي استاد و معلمم مي‌توانم بگويم. 

وي افزود: دكتر اعتصام در فلورانس ايتاليا درس خواند. پس از بازگشت به ايران در خرداد 1340 تقاضاي همكاري با دانشكده هنرهاي زيبا كرد و در جلسه‌اي كه با حضور استاد فروغي و مهندس سيحون برگزار شد، امتحاني از ايشان به عمل آمد كه دو ساعت طول كشيد. دكتر اعتصام با معدل 19 به اتفاق آراء براي دانشياري دانشكده هنرهاي زيبا پذيرفته شد. وی در تاسيس دفتر فني دانشكده هنرهاي زيبا نقش اساسي داشت و در سال 1343 سرپرستي دوره‌هاي شهرسازي را قبول كرد. 

مولف كتاب «از شار تا شهر» گفت: دکتر اعتصام در سال 1345 بود كه به مقام استادي رسيد. در همان زمان كتابي به نام «معماري معاصر» نوشت. از آن زمان تا كنون اين بحث را رها نكرده و درباره معماري معاصر كار مي‌كند. وي در سال 1348 اولين مدير گروه شهرسازي تهران شد و شهرسازي نوين را راه انداخت. دكتر اعتصام را بايد اولين كسي دانست كه شهرسازي علمي را تدارک ديد و سامان داد. 

وي افزود: ايشان در سال 1357 راهي ديار غربت شد. بازگشت استاد در سال 1368 بود. اولين دوره دكتراي شهرسازي را نيز ايشان تاسيس كرد. در سال 1376 عنوان مدير گروه معماري و شهرسازي را داشت و در سال 1379 بازنشسته شد، اما تا كنون به همكاري خود با دانشكده معماري ادامه داده است. وي شايد جزو معدود استاداني باشد كه در دل شاگردانشان جاي دارد.