علاوه بر موارد فوق، باید اذعان کرد که به دلیل درآمد پائین ساکنانِ بخش عمدهای از سهند و بهخصوص مساکن مهر، کارشناسان حوزه اجتماعی، احتمال بروز آسیبهای اجتماعی را در آن زیاد میدانند. با این اوصاف آنچه مهم است، توجه بیشتر نهادهای فرهنگی در ایجاد هویت فرهنگی مشترک و آگاهسازی عمومی از طریق اجرای برنامههای فرهنگی و تشویق مردم به کتابخوانی است، اما جای تأمل دارد که چرا شهری به بزرگی سهند با ویژگیهای خاص آن، نهاد مستقل فرهنگی ندارد و تحت نظر ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اسکو قرار دارد.
حقیقت تلختر اینکه ظاهرا مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اسکو تاکنون به ضرورت پرداختن به بحث فرهنگ و کتاب در سهند پی نبردهاند و یادشان رفته که شهری به این وسعت، حتی یک کتابفروشی هم ندارد و تنها یک کتابخانه عمومی، آن هم نه چندان بزرگ دارد که لابد باید کفاف تمام نیازهای فرهنگی شهر را بدهد.
البته طی چند سال اخیر شرکت عمران شهر جدید سهند، با نگاه ویژه به اهمیت لزوم وجود فعالیتهای فرهنگی در آن، در کنار فعالیتهای عمرانی و شهری، تا حدودی بار سنگین ایجاد نشاط و تحرک فرهنگی را بر دوش کشیده است. در گفتوگو با عباس مصطفوی، مدیرعامل شرکت عمران سهند، تلاش کردیم به چالشهای فرهنگی به ویژه از جنس کتاب، که این شهر پرجمعیت با آن روبهروست، بپردازیم.
آیا فعالیتهای فرهنگی مثل کتابفروشی، جایگاهی در برنامههای شهریِ شرکت عمران شهر جدید سهند دارد؟
من شخصا سهند را شهر فرصتها میدانم و طی دو سال فعالیتام در این مجموعه سعی کردهام نشان دهم که این شهر دروازه توسعه آذربایجان است. گرچه ما بهطور مستقیم متولی امور فرهنگی نیستیم اما باور داریم که شهر فقط ساختمان و فعالیتهای عمرانی نیست. ساختمانها کالبد شهر هستند و فرهنگ روح این کالبد. درست است که فرهنگ همه چیز نیست اما آغاز همه چیز است، برای همین از نخستین روزی که وارد این شهر شدم، توجه ویژهای به بحثهای فرهنگی و اجتماعی داشتهام. همانطور که میدانید، تا چند سال قبل تنها کاری که در این شهر انجام میشد، ساخت و ساز و اتمام عملیات ساختمانی و تحویل آن به مشتریان بود. اما اگر شهر را موجودی زنده ببینیم، باید به همه نیازهای آن توجه کنیم.
اولین اقدام ما درست بعد از گذشت دو هفته از شروع فعالیت در شرکت عمران، برگزاری پیادهروی خانوادگی بود. بعد از آن، شروع کردیم به نصب اِلِمانهای شهری از قبیل مجسمه «سارای و خان چوپان».
من سهند را جدای از تبریز نمیدانم. این شهر دارای پتانسیلهای بسیاری است که سایر شهرهای آذربایجانشرقی ندارند، هم از بابت سرریز جمعیت تبریز و هم به دلیل ترکیب جمعیتی فوقالعاده زیبا. حدود 70 درصد جمعیت سهند زیر 30 سال هستند و، شاید بتوان گفت با جمعیتی بالغ بر 135 هزار نفر (در حال حاضر)، جوانترین شهر کشور است. بیش از 98 درصد از ساکنین سهند باسواد هستند. از سوی دیگر سهند بین دو شهر تبریز و اسکو واقع شده است که هر دو دارای قدمت تاریخی و سبقه فرهنگی هستند.
جایگاه کتاب در بین فعالیتهای فرهنگی شرکت عمران سهند، مشخصا کجاست؟
ما در سهند مجموعهای بهنام «هشت بهشت» را افتتاح کردهایم که بهنوعی مرکز فعالیتهای فرهنگی و تفریحی سهند بهشمار میرود. فعالیتهای متعددی در مورد ترویج فرهنگ کتابخوانی داشتهایم اما از آنجا که متولی اصلی بحث کتاب، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اسکو است، تاکنون ورود جدی به این حوزه نکردهایم، با این حال سال گذشته اولین کافهکتاب سهند را در فاز سه راهاندازی کردیم. ما سهشنبههای هر هفته در سهند ویژه برنامهای با عنوان «سهشنبههای بدون خودرو» را برگزار و در آن کتابهای انگیزشی و روانشناسی به شرکتکنندگان هدیه میکنیم. در خود مجموعه هم در طول سال هر یک از کارمندان بعد از خواندن کتاب، میتواند آن کتاب را از ما هدیه بگیرد، تاکنون کتابهایی از قبیل «استاد عشق» اثر دکتر حسابی و «اثر مرکب» نوشته «دارن هاردی» را به چند نفر از کارمندان اهدا کردهایم.
چرا کافه کتاب اینجا نتوانسته است موفق عمل کند؟
کافه کتاب در ابتدا شروع خوبی داشت، مردم هم استقبال خوبی داشتند، اما ظاهرا مجری طرح فرصت و انرژی کافی برای اداره آنجا را نداشت، شاید بهتر بود خودمان مستقیما مسئولیت اداره کافه کتاب را برعهده میگرفتیم تا بهتر نتیجه بگیریم. ساکنین سهند افرادی بافرهنگ اما از نظر اقتصادی ضعیف هستند. من در برخی دیگر از شهرهای کشور کار کردهام و بهجرأت میگویم که شعور اجتماعی مردم این شهر بسیار بالا است و شهروندان آن دغدغه و مطالبه فرهنگی دارند.
قبول دارید که وجود یک کتابخانه برای شهر سهند کافی نیست؟
صد در صد. با وجود 35 هزار و 600 واحد مسکن مهر، سهند نیازمند چندین کتابخانه است. تنها کتابخانه این شهر که در فاز یک واقع است، کاملا اشباع شده است. در حال حاضر هم در صدد مکانیابی برای حداث چند کتابخانه عمومی در هر پنج فاز سهند هستیم. قرار است بخشی از پارک کودکان در فاز سه تبدیل به کتابخانه شود. یک مجتمع فرهنگی نیز در فاز دو در دست احداث است که با توجه به وقایع اخیر قرار است به اسم سپهبد سردار سلیمانی نامگذاری شود. این مجتمع با زیربنایی در حدود 3000 مترمربع بعد از کتابخانه تبریز بزرگترین کتابخانه استان خواهد شد.
این پروژه چقدر پیشرفت فیزیکی داشته است و چه زمانی به بهرهبرداری میرسد؟
این مجتمع و کتابخانه فرهنگی هنگامی که من وارد سهند شدم، از پروژههای متوقف شده بود. ما سال 97 دوباره پروژه را فعال کردیم و در حال حاضر 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تمام تلاش ما این است که تا پایان سال جاری افتتاح شود.
حتما در جریان هستید که در سهند هیچ کتابفروشی وجود ندارد؟ کنجکاوم بدانم چرا؟!
همانطور که قبلا هم گفتم ما متولی فرهنگی نیستیم، اما دغدغه فرهنگی داریم، با این حال باید به این مسأله هم توجه داشته باشیم که این شهر تا چند سال پیش، جمعیت زیادی نداشت و به یکباره از سه، چهار سال قبل رشد جمعیت چند برابری را تجربه کرد، شاید به همین دلیل، هم مدیران قبلی شرکت عمران و هم مسئولین فرهنگی چندان نیازی به امور فرهنگی و کتابخوانی نمیدیدهاند. با این حال کاملا موافقم که نبود کتابفروشی در این شهر قابل قبول نیست و همینجا قول حمایت از راهاندازی کتابفروشی در سهند را میدهم؛ هر شخصی که تمایل به این کار داشته باشد، میتواند با کمترین هزینه در مجتمع فرهنگی سهند مستقر شود. همچنین امیدوارم با همکاری و پیگیری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اسکو بتوانیم تا احداث کتابخانهها و کتابفروشیها از طریق تعامل با مساجد و راهاندازی اتوبوسهای سیار کتابخوانی تا حدودی جوابگوی دغدغه فرهنگی خانوادهها باشیم. همچنین در نظر داریم در جریان احداث دو مسجد جدید در سهند، مکانی بهعنوان کتابخانه در کنار یا داخل مسجد در نظر بگیریم. من از نهادهای متولی فرهنگ و افراد علاقهمند به حوزه کتاب دعوت میکنم تا در این امر ما را یاری کنند؛ اقدام از آنها، حمایت از ما.
و سوال پایانی: شما خودتان چقدر اهل کتاب هستید؟
من دو همراه همیشگی دارم، اول اینکه سعی میکنم مسیر رفت و آمدم را طوری انتخاب کنم که در هر موقعیتی بتوانم پیادهروی کنم و دوم در کیفام همیشه کتاب هست. مدتی قبل شش ماه متوالی فعالیتم طوری بود که مدام در سفر بودم و تنها در زمان تأخیر هواپیماها توانستم 10 کتاب روانشناسی را تمام کنم.
نظرات