محمدرضا سنگری، دبیر علمی سومین کتاب سال عاشورا گفت: اکنون در حوزه عاشورا کارهای اساسی انجام می‌گیرد و همچنین جرات علمی در نقد این دسته از کتاب‌ها دیده می‌شود و امروزه حضور نسل جوان پژوهشگر را در حوزه عاشورا شاهد هستیم.
وی ادامه داد: آثاری که در سه دوره فعالیت بنیاد دعبل بررسی شده‌اند در حوزه فرهنگ و تاریخ با پنج زیر مجموعه بوده است که مقتل تلفیقی 15 اثر و تصحیح حوزه پژوهش فرهنگی 68 اثر را به خود اختصاص داده است. پژوهش تاریخی 15 اثر، پژوهش اجتماعی 5 اثر، حوزه ادبیات 8 اثر، شعر هیئت، ادبیات‌داستانی، ادبیات غیر داستانی و دلنوشته، ادبیات نمایشی، پژوهش ادبی، خوشنویسی، عکس، هنرهای‌تجسمی، کودک‌و نوجوان، شعر کودک، داستان کودک و نوجوان، تصویرگری کودک و نوجوان، حوزه ترجمه فارسی به زبان‌های دیگر و زبان‌های دیگر به فارسی‌که متاسفانه در حوزه فارسی به زبان‌های دیگر هیچ اثری نداشتیم و می‌کوشیم با ارتباط گرفتن با مترجمان توانمند این حوزه را فعال کنیم.
وی افزود: 20 اثر به عنوان آثار منتخب مشخص شده‌اند که در روز چهارشنبه 27 شهریور در سالن فردوسی شاهد تقدیر از این آثار هستیم. گروه‌های داوری نیز به فرهنگ و تاریخ، ادبیات، هنر، ترجمه و کودک و نوجوان بخش‌بندی شده‌اند. 20 اثر برگزیده از کل آثار منتخب شده که 8 اثر در حوزه ادبیات، 8 اثر در هنر، 3 اثر در حوزه کودک‌و‌نوجوان، 3 اثر ترجمه از زبان‌های دیگر به فارسی به مرحله نهایی راه پیدا کردند.
دبیر علمی کتاب سال عاشورا همچنین به تعداد کل آثار ثبت شده در دبیرخانه اشاره کرد و گفت: 264 عنوان(287 جلد کتاب) شامل آثاری است که در دبیرخانه ثبت شده است و شامل مجموعه کتاب‌هایی می‌شود که از آغاز سال 1396 تا پایان سال 1397 در ایران، با موضوع امام حسین (ع)، عاشورا و ادبیات، هنر و آیین‌های عاشورایی به زبان‌های مختلف منتشر شده است.
سنگری به بالاترین آمار و پایین‌ترین آمار آثاری که در حوزه عاشوراپژوهی شرکت کرده‌اند نیز اشاره کرد و افزود: بالاترین آمار در رشته پژوهش‌های فرهنگی است که 68 عنوان را دربرگرفته و ذیل آن شعر 52 عنوان و پژوهش‌های هنری 16 عنوان را به خود اختصاص داده است. پایین‌ترین آمار نیز متعلق به رشته‌های عکس، خوشنویسی و شعر کودک که هر کدام یک عنوان بوده و در رشته ترجمه از فارسی هیچ اثری شناسایی نشده است. در 10 سال گذشته و سفرهایی که به خارج از کشور داشته‌ایم در حسرت یک اثر عاشورایی که به زبان‌های گوناگون ترجمه شده باشد سوخته‌ایم و تنها «حماسه حسینی» مرتضی مطهری ترجمه شده بود.
وی همچنین به ارزیابی و داوری اولیه آثار نیز پرداخت و گفت: خرداد 1398 بیش از نیمی از آثار (140 عنوان) از گردونه داوری خارج شده و 130 اثر به مرحله دوم راه یافتند. همچنین در داوری مرحله دوم نیز به حذف 86 اثر انجامید و 44 اثر به عنوان نامزد به مرحله نهایی راه یافتند. در چهار رشته عکس، تجسمی و تصحیح با وجود راه‌یابی آثاری به مرحله دوم اما هیچ اثری از سوی داوران به عنوان نامزد معرفی نشده است.
سنگری همچنین به حضور کمرنگ حوزه کودک و نوجوان در موضوع عاشورایی اشاره کرد و افزود: حوزه کودک و نوجوان در سه گروه شعر کودک، داستان‌کودک و نوجوان و تصویرگری هیچ آثاری ارائه نشده و ما نیازمند همکاری نویسندگان در این حوزه هستیم. انتظار می‌رود حوزه‌های فعال کودکان مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آموزش و پرورش و نهادهای مرتبط همچنین انتشارات برهان مدرسه که در زمینه انتشار کتاب‌های کودک و نوجوان فعال است اقدامات لازم را انجام دهند و از حوزه علمیه درخواست داریم برای ایجاد بسترهای مناسب در ایجاد آثار مورد نیاز در حوزه عاشورا برای کودکان و نوجوانان و جوانان ورود پیدا کنند.
به گفته وی، در حوزه کودک و نوجوان بسیار ضعیف عمل شده و شعر کودک از همه ضعیف‌تر است. ما باید در انتقال مفاهیم عاشورا به نسل‌های آینده بیشتر بکوشیم زیرا در قرآن 32 بار دعوت به نسل‌سازی و تربیت نسل‌های آینده شده و ما نسبت به تربیت نسل‌های آینده غفلت می‌کنیم.
سنگری با بیان اینکه هدف اصلی از جایزه کتاب سال عاشورا شناسایی آثار عاشورایی و معرفی آن‌ها به جامعه است عنوان کرد: افرادی که به ما مراجعه می‌کنند همواره این پرسش را مطرح می‌کنند که چه اثر شاخصی را برای مطالعه معرفی می‌کنید. همچنین ذاکران، مداحان، اهل منبر و... در جستجوی آثاری ارزشمند هستند.
وی افزود: در همین راستا با نویسندگان این حوزه ارتباط برقرار می‌کنیم تا فرصتی را برای نقد آثار فراهم آوریم و در دوره گذشته چند آثار شاخص مانند آثار آیت‌الله بهجت، آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله جاودان را نقد کرده‌ایم. همچنین به کشف حوزه‌ها و حفره‌های کمتر مطالعه شده پرداخته‌ایم. در شعر کودک خلاء جدی داریم و کتاب سال عاشورا برای ما معلوم کرد که در این عرصه کم کار شده است.
سنگری ادامه داد: تشویق نویسندگان برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است که از آن‌ها سپاسگزاریم و از این نویسندگان نقش خواهندگی داریم و موضوعات را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهیم. همچنین کتابچه‌ای را سامان می‌دهیم و مجموعه حوزه‌های مورد نیاز را شناسایی می‌کنیم و از نویسندگان دعوت می‌کنیم که در این حوزه کار کنند. راه‌های رفته برای ما روشن است و به موضوعات زمین مانده بیشتر اهمیت می‌دهیم.
وی به شبهه‌زدایی در آثار عاشورایی نیز اشاره کرد و گفت: شبهه‌زدایی از واقعه عاشورا کار دشواری است و کسی به آن‌ها نزدیک نمی‌شود، این مساله نیاز به توجه بیشتری دارد و باید پاسخ مناسبی برای شبهه‌ها داشته باشیم. باید زود و به‌هنگام به این پرسش‌ها برای نسل امروزمان پاسخی داشته باشیم و می‌دانیم که آن‌ها به سادگی متقاعد نمی‌شوند. اگر پاسخ علمی و دقیقی به آن‌ها داده نشود زمینه‌های لغزش را فراهم می‌آورد. همه اینها رهاورد جایزه کتاب سال عاشورا است که به ما خط می‌دهد افق‌ها را ترسیم کنیم و اینکه چه راه‌هایی را باید پیش برویم تا بتوانیم با شتاب بیشتری در این زمینه گام بنهیم.
سنگری همچنین گفت: عاشورا حادثه‌ای عظیم و مستندترین تکیه‌گاه برای امروز و فردا و همه دوره‌های حیات‌مان است زیرا عاشورا تنها برای دیروز نیست برای امروز هم نیست بلکه برای فردا هم است و همه فرداهای ما زیر چتر این موضوع است. برخلاف همه رویدادهای تاریخی که از زمان وقوع رنگ می‌بازند و تنها پژوهشگران آن را تحلیل می‌کنند عاشورا به لحاظ کیفی و کمی با زیرمجموعه‌های محرم و نهضت اباعبدالله، دامن‌گستر است و هرچه پیش می‌رویم با جان انسان ارتباط عمیق‌تری می‌یابد.
سپس علی عظیمی، رئیس هیأت مدیره بنیاد دعبل نیز در سخنانی کوتاه گفت: ما در بنیاد دعبل پس از ارائه ایده تا به امروز موفق به برگزاری سه دوره از کتاب سال عاشورا شده‌ایم و ما باید جایگاه این حرکت عظیم را در بنیاد دعبل مشخص کنیم. عاشورا حرکت محوری در جامعه شیعه است که یک راهبرد شمرده می‌شود. آن راهبرد محبت نام دارد و با این راهبرد شیعه سیاست توسعه مبانی حقه خود را پیش گرفته چیزی که شاید در جای دیگر نبینیم و این مساله ریشه جدی در کتاب و سنت دارد. در واقع ریشه این راهبرد یعنی محبت ابتدا در قرآن و سپس در سنت بیان شده است و به جایگاهی می‌رسد که آثار و ثمرات آن مشهود است.
وی ادامه داد: مکتب شیعه ولایی است و یکی از معانی ولایت دوستی است و دومین معنی آن نزدیکی و سومین آن سرپرستی است. هنگامی که محبت ایجاد شود فرد محبوب احساس دوستی و نزدیکی پیدا می‌کند. همیشه عاشق و معشوق حتی در خصلت‌هایشان به هم نزدیک می‌شوند و اگر نزدیکی و هماهنگی اتفاق بیفتد عاشق از معشوق تبعیت و پیروی می‌کند.
رئیس هیأت مدیره بنیاد دعبل خزاعی گفت: پژوهش‌های فرهنگی در کتاب سال عاشورا بالاترین آثار را به خود اختصاص داده است. این پژوهش‌ها محتوا را آماده می‌کند و پایه معرفت‌افزایی است و ما در بنیاد با بضاعت اندک در این محور حرکت می‌کنیم.
عظیمی در پایان سخنانش به پیاده‌روی اربعین نیز اشاره کرد و گفت: در ماجرای اربعین استراتژی محبت اهل بیت را شاهد هستیم و این ماجرا در لبنان و سوریه اتفاق افتاده است.
سنگری نیز در ادامه سخنان عظیمی گفت: ما در شیعه دو بال و عنصر و سازه وجودی داریم و پشتوانه بودن و شدن ما است که با محبت شکل می‌گیرد. اگر خدا برای کسی خیر را اراده کند در قلب او عشق به حسین را می‌اندازد. زیرا حسین همه مرزها را فروشکسته است و متعلق به همه نژادهاست و ارمنی و یهودی و زرتشتی همه با هم در این مساله همفکر هستند. حسین برای همه است و برای هیچ کس محدویتی ندارد و مصباح هدایت برای همه انسان‌هاست. این کشتی می‌تواند ما را از گرداب‌ها به ساحل امن برساند.
دبیر علمی کتاب سال عاشورا در پایان سخنانش گفت: کوشش و تلاش ما هم در محبت‌افزایی اهل بیت است که با شیوایی و دانایی باید با هم همراه باشند و تلاش بنیاد دعبل خزاعی نیز در همین مساله است که نشر فرهنگ عاشورایی را با ژرفای بیشتری مطرح کنیم.
نظر شما