به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عوامل مختلفی وجود دارد که صنعت نشر و بازار کتاب در نیمه نخست سال، دچار افت و رکود شود. نخستین و شاید اصلی‌ترین عامل، برگزاری نمایشگاه کتاب و فرونشستن عطش خرید کتاب نزد اهالی مطالعه است زیرا بخش قابل توجهی از نیاز مردم کتاب‌خوان در نمایشگاه کتاب تهران مرتفع می‌شود.

همچنین امسال ماه رمضان تنها دو روز بعد از پایان نمایشگاه کتاب شروع شد و به نظر می‌رسد این موضوع هم در رکود زودهنگام در بازار کتاب بی‌تاثیر نبوده باشد. از طرفی با رسیدن خردادماه و شروع امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها، عامل دیگری است.

از درآمد خرج می‌کنیم نه از سود
نیل از کتابفروشی‌های بزرگ راسته انقلاب است؛ با اینکه چندسالی است فعالیت این انتشارات متوقف شده، کتابفروشی هنوز پابرجاست. مهناز دلگشا، مدیر انتشارات و کتابفروشی نیل به ایبنا گفت: بیش از هشت سال است که انتشارات نیل کار خود را متوقف کرده است برای همین نمی‌توانیم در نمایشگاه کتاب شرکت کنیم. درصد تخفیف‌ها در این نمایشگاه بالاست و در روزهای فعالیتش و چند ماه پس از آن میزان فروش ما به اندازه چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
 
به گفته دلگشا درآمد این کتابفروشی قبل از سال نو به سه ونیم تا چهار میلیون تومان می‌رسید اما در این روزها درآمد به 800 تا یک و نیم میلیون تومان کاهش پیدا کرده است که هزینه‌های برق و اداره کتابفروشی را هم پوشش نمی‌دهد.
 
او با اشاره به اینکه ناشران به صورت مستمر قیمت کتاب‌ها را افزایش می‌دهند در حالی که کتابی ممکن است چندین ماه در کتابفروشی باقی بماند، ادامه داد: ما نمی‌توانیم قیمت کتاب‌ها را تغیر دهیم، پس هر فروش به معنی ضرری برایمان است. اگر اینطور پیش برود هیچ کتابفروشی سرپا نمی‌ماند. در این روزها از فروش و نه از سود، خرج می‌کنیم و این مسیری نیست که بتواند ادامه داشته باشد.
 
مدیر کتابفروشی خطاب به مسئولان نمایشگاه کتاب گفت: کاش مدیران فرهنگی بدانند که نمایشگاه با فروشگاه فرق دارد، در حالی که در ساختار این نمایشگاه طوری رفتار می‌کنند تا صف‌های شلوغ در آن تشکیل شود.
 
کتابفروشی‌ها تغییر می‌کنند
حمید طهوری، مدیر کتابخانه طهوری کسادی بازار کتاب بعد از نمایشگاه و در طول ماه رمضان را رویدادی طبیعی اعلام کرد و به ایبنا گفت: امسال وضعیت فروش از هر سال بدتر است. هر سال با شروع ماه رمضان چندین مفاتیح می‌فروختیم اما وجود نرم‌افزار صوتی مفاتیح در قالب سی.دی با قیمت پایین نسبت به کتاب باعث شده مردم رغبت بیشتری به تهیه آن داشته باشند.
 
این کتاب فروش ادامه داد: مردم در ماه رمضان برای خرید از خانه خود بیرون نمی‌آیند. شروع روزهای امتحان‌ دانشگاه‌ها و تعطیلات مدارس همه موجب کاهش فروش می‌شود که چند سالی است همه پشت سر هم اتفاق می‌افتند.
 
او درباره روند افزاش قیمت کتاب‌ها در هر دوره چاپ جدید و تاثیر آن بر اقتصاد کتابفروشی‌ها توضیح داد: کتابی که 50 هزار تومان فروختیم، با قیمت 100 هزار تومان از ناشر خریداری می‌شود. با این رویه بدهی کتاب‌فروشی‌ها به ناشران و توزیع‌کنندگان هر روز افزایش می‌‌یابد. 
 
مدیر کتابخانه طهوری با بیان اینکه روند افزایش قیمت کتاب‌ها باعث شده تا مقدار پول بیشتری وارد کتابفروشی شود اما این مساله به معنای سود بیشتر نیست، توضیح داد:‌ ما از فروش کتاب‌هایی که تاریخ انتشارشان به قبل از گرانی‌ها مربوط می‌شود، درآمد ناچیزی داریم که با آن نمی‌توانیم از پس خرید کتاب‌های چاپ جدید که قیمت به مراتب بالاتری دارند، برآییم.
 
او همچنین با اشاره به تکنولوژی‌های جدید اظهار کرد: در دوره‌ای نفت سوخت اصلی خانه‌ها بود و حال بیشتر منازل از گاز استفاده می‌کنند. همین تغییر در حوزه کتاب هم اتفاق می‌افتاده است، به‌طوری‌که کتابفروشی‌ها تغییر می‌کنند و کودکان ما از اینکه درختان را برای چاپ کتاب قطع می‌کنیم، تعجب خواهند کرد. همه آثار در قالب سی.دی یا از آن هم ساده‌تر در فایل‌هایی به فروش خواهد رسید.
 
کتاب نان شب که نیست!
محمد علمی، مدیر کتابفروشی جاویدان دلیل کاهش فروش کتاب را افزایش قیمت کاغذ و در نتیجه افزایش قیمت کتاب خواند و به ایبنا گفت: برای اینکه مردم بتوانند کتاب بخرند، باید کتاب ارزان قیمت و در دسترس باشد. وقتی مردم گرفتار خرج زندگی هستند توجهی به وضعیت کتاب و کتاب‌فروشی‌ها ندارند.
 
به گفته مدیر کتابفروشی جاویدان کاغذی که در سال‌ 86 بندی 10 هزار تومان تهیه می‌شد، در این روزها از قیمت 400 هزار تومان فراتر رفته است. او ادامه داد: قیمت کتاب‌ها از یک سو، همچنین قیمت غرفه و افرادی که در آن کار می‌کنند موجب شد انتشارات جاویدان در نمایشگاه کتاب هم شرکت نکند.
 
او که تخفیف موجود در نمایشگاه کتاب را هر سال در فروشگاه خود اعمال می‌کند، ادامه داد: این روش به سود ماست زیرا با هزینه کمتر تقریبا همان اندازه درآمد داریم.
 
به گفته علمی کتابفروشی‌ها در کما هستند، او افزود: کتاب نان شب نیست، هرچند آن هم کمتر در سفره مردم پیدا می‌شود. مردم کتاب را از سبد خرید خود حذف کردند، با این قیمت زینک و کاغذ حق دارند چنین تصمیمی بگیرند.
 
مدیر کتابفروشی جاویدان راه رهایی از وضعیت خراب کتابفروشی‌ها را در کمک دولت به ناشران و کتابفروشان اعلام کرد و افزود: اگر دولت قیمت‌ها را کنترل کند، می‌توانیم دوام داشته باشیم. 

* تیتر؛ برگرفته از عنوان کتاب مشهور فروغ فرخزاد