یکشنبه ۲۸ مهر ۱۳۸۷ - ۱۵:۱۰
فرشته احمدي: "خاله بازي" يك داستان زنانه است

رمان "خاله بازي" يك داستان زنانه است اما نمي توان تمام دغدغه نويسنده را پرداختن به مسائل صرف زنان دانست، بلكه رمان بيشتر بعد انساني به خود مي گيرد و اين از جنبه هاي قوت اين رمان است.

"فرشته احمدي" منتقد و نويسنده در نشست نقد و بررسي كتاب "خاله بازي "نوشته "بلقيس سليماني" كه در سراي اهل قلم برگزار شد، گفت: آثاري داستاني كه توسط نويسندگان زن نوشته مي شوند در دو گروه قرار مي گيرند. آثاري كه بر اساس ديدگاه هاي سنتي و كلاسيك در تقابل با ديدگاه‌هاي مردسالار پديد آمده‌اند و آثاري كه زنان در آنها برجسته مي شوند و از جنبه اجتماعي و روانشناختي بررسي مي شوند كه گاه اين آثار جنبه اعتراف نوشت به خود مي گيرند. 

وي تصريح كرد: براي نسل من نوشتن از برخي از موضوعات كه حالت اعتراف گونه دارد، يك نوع جسارت و هنجارگريزي محسوب مي شود، اما براي نسل هاي بعد شايد چنين جسارت ها خنده دار ياشد.

نويسنده مجموعه داستان "ساراي همه"، افزود: بلقيس سليماني در رمان "خاله بازي" تمركزش بر روي زن است و داستان هاي متعددي حول محور زن در اين رمان شكل گرفته اند. البته براي من در نقد، جنبه اجتماعي اين رمان برجسته تر است.

وي ادامه داد: شخصيت زن رمان "خاله بازي" از جايگاه روستايي حركت مي كند و تغيير جايگاه و طبقه اجتماعي مي دهد. البته تداخل طبقات اجتماعي از نقاط قوت رمان محسوب مي شود.

نويسنده مجموعه داستان "ساراي همه" يادآور شد: در رمان هاي ايراني كمتر شاهد بافت اجتماعي همانند "خاله بازي" هستيم. در اين رمان شاهد قشر آدم‌هاي بينابين و مياني هستيم ، گروه مهمي از طبقات اجتماعي كه در رمان خيلي از آنها صحبت نمي‌شود و پا در هوا و معلق باقي مي‌مانند.

 احمدي اين طبقه را نقطه عطف داستان ناميد كه نويسنده در باره آنها سكوت كرده است.

احمدي رمان "خاله بازي" را يك اثر قصه گو عنوان كرد و افزود: داستان اصلي اين رمان براساس زندگي زني نازاست كه در چند مسير عاطفي قرار مي گيرد و نازايي او موجب مي شود پاي زنان ديگري نيز به زندگي همسر او باز شود.

وي ادامه داد: نمونه رمان "خاله بازي" را ادبيات داستاني نداريم، اما نويسنده آن گونه كه بايد نتوانسته از پس قصه هاي متعدد اين رمان برآيد و در پايان كتاب نيز شاهد اين موضوع هستيم. 

احمدي، شلوغي و تعدد شخصيت ها در رمان "خاله بازي" را از ضعف هاي اين رمان دانست و ادامه داد: در اوايل رمان با شخصيتي به نام حميرا آشنا مي شويم، اما اين شخصيت در طول رمان حضور كمرنگي دارد، تا در نهايت رمان با ايميل هاي كه حميرا به راوي مي زند به پايان مي رسد، شايد لازم باشد شاهد عكس العمل و اتفاقاتي در رمان بوديم كه شخصيت حميرا بيشتر براي ما ساخته مي شد.

احمدي رمان "خاله بازي" را از نظر ساختن و توصيف فضاي روستايي در مقايسه با رمان بازي "آخر بانو"  بسيار ضعيف خواند و ادامه داد: در رمان "بازي آخر بانو"، نويسنده با تغير لهجه فضا را براي مخاطب مي ساخت، اما در اين رمان روستا به گونه اي توصيف شده كه به همراه راوي داريم به يكي از شهرك هاي اطراف مي رويم.

اين منتقد يادآور شد : در رمان "خاله بازي"، نويسنده اصلا دليل ازدواج "مسعود" با زني عامي را مشخص نمي كند و در طول رمان  نيز شخصيت اين زن براي  مخاطب ساخته نمي شود.

وي افزود: در رمان "خاله بازي"، مسعود ، همسر ناهيد، با تغير نام او به ستاره، ضعف  نازايي را به او گوشزد مي كند. ناهيد الهه باروري و زايش است اما دليل تغير نام  هرگز براي مخاطب مشخص نمي شود.

احمدي يادآور شد: شخصيت هاي رمان "خاله بازي" از نظر روانشناختي ناقص هستند، چرا كه در طول رمان هرگز براي مخاطب روشن نمي شود كه شخصيت ها چه روندي را طي كرده اند. 

          كامران محمدي: فضاهاي رمان خاله بازي، واقعي است
"كامران محمدي" نويسنده و منتقد نيز با اشاره به اهميت بازي در 3 اثر داستاني سليماني گفت:نويسنده با تاكيد بر مقوله بازي مخاطب را در طول رمان وا مي دارد تا در پي جستجوي دليل اهميت بازي باشد.

محمدي با اشاره به ديدگاه "كوندرا" درباره شيوه هاي تفكر گفت:  كوندرا شيوه هاي تفكر را بر 4 پايه مي داند، تفكر ديني، فلسفي، علمي و ادبي كه ابزار تفكر ادبي بر پايه تخيل است.

نويسنده مجموعه داستان "خدا اشتباه نمي كند" با بيان اين مطلب كه در رمان "خاله بازي" سليماني با مفهوم "بازي" پخته‌تر برخورد شده است به مقايسه دو رمان "بازي آخر بانو" و "خاله بازي" پرداخت و گفت: آنچه در رمان اول وجود دارد، باقي ماندن در سطح فمنيستي و روابط علي و معلولي است كه براي يك دختر روستايي متفاوت، پديد مي‌آيد.

وي افزود: مفهوم بازي در آن رمان تفاوت اساسي با "خاله بازي" دارد. "بازي" در رمان اول، در حدي كه دختري بازيچه مردان مختلف است، باقي مي‌ماند. اما در "خاله بازي" نويسنده با تخيل بيشتر شخصيت‌ها به عمق بيشتري رسيده و به درون آنها نقب زده است.

اين منتقد يادآور شد: تخيل انسان در موقعيت است كه رمان را رمان مي‌كند و سليماني در اين امر موفق ظاهر شده است.

محمدي با نقل قولي از تامس‌‌آ.هريس، 4 نوع آدم را معرفي كرد: يكي آدمي كه مي‌گويد من خوبم، تو هم خوبي كه وي در سطح مناسبي از سلامت رواني بسر مي‌برد. ديگري كه مي‌گويد من خوبم، تو بدي، ديگري كه من بدم، تو خوبي عقيده اوست و چهارمين گروه با تفكر "من بدم،تو هم بدي".
اين داستان‌نويس، آدم‌هاي سليماني را متعلق به گروه چهارم ‌دانست.
"محمدي" از وي‍‍ژگي هاي خوب رمان ساختن محيط هاي واقعي در رمان كه موجب نزديكي مخاطب با اثر مي شود، ياد كرد. 


        بلقيس سليماني: بازي براي من مفهوم خوشايندي دارد
در ادامه "بلقيس سليماني" وارد گفت‌وگو شد و  درباره مفهوم"بازي" گفت: بازي براي من مفهوم خوشايندي دارد. از مفاهيم مركزي ذهن من است. اين مفهوم مرا ياري مي‌كند كه در برخورد با دنيا خودم را راضي كنم و دنيا را از اين دريچه ببينم. اين بازي، دنيا را برايم جعلي، ساختگي و مجازي معرفي مي‌كند.

وي گفت:ساختار رمان همخواني كاملي با مفهوم بازي دارد. من مفهوم بازي را در ذات رمان مي‌دانم. اين نگاه از جزميت من به دنيا كاسته است و جهان و آدم‌ها را برايم خوشايند مي‌كند. 

سليماني در ادامه بخشي از فرآيند خلق رمان را از دست نويسنده هم خارج دانست و از "ساتر" نقل كرد: "گاهي جهنم را در ديگري مي‌بينم. اما به گفته وي گاهي هم بهشت را در ديگري مي‌بيند".

سليماني يادآور شد: بازي‌ها در قلمروهاي جغرافيايي و دوره‌هاي مختلف تكرار مي‌شود. گاهي فكر مي‌كنم، در داستان خداوند داريم داستان روايت مي‌كنيم و در اين داستان بازيگراني هستيم كه مي خواهيم بازي جديدي خلق كنيم.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها