در این مراسم مجید غلامی جلیسه، مصطفی رحماندوست، فریدون عموزاده خلیلی، پیروز قاسمی، علی‌اصغر محمدخانی، مهدی قزلی، مجید قیصری، افشین شحنه‌تبار، الهام فلاح، شقایق قندهاری، قاسمعلی فراست، شهرام شفیعی، شهلا آبنوس، رضا هاشمی‌نژاد، شهرام اقبال‌زاده، فاطمه راکعی، محسن طائب، بیوک ملکی، مجتبی سلیمانی، ابوالحسن خلج منفرد، اسدالله امرایی، امیرمسعود شهرام‌نیا و جمعی از نویسندگان، مترجمان و اهالی فرهنگ حضور داشتند.
علی‌اصغر محمدخانی، در این نشست به درگذشت تعدادی از اهالی فرهنگ و قلم در طول 10 روز گذشته اشاره کرد و گفت: در طول 10 روز گذشته محسن سلیمانی و اردلان عطاپور را از دست دادیم و نمی‌دانیم غم کدام عزیز را بخوریم. حدود 40 سال است که از سابقه دوستی من با محسن سلیمانی می‌گذرد ما با هم در یک دانشگاه درس می‌خواندیم در جمع دانشجویان آن زمان. من، محسن سلیمانی و اسدالله امرایی در حوزه ادبیات و ترجمه بودیم از آن موقع با محسن سلیمانی آشنا شدم و در طول دوران مختلفی که در 3، 4 دهه اخیر محسن فعالیت داشت از دور و نزدیک با او همکار بودم.
معاون فرهنگی شهر کتاب افزود: دوره نخست دوره تحصیل در دانشگاه بود که با انقلاب فرهنگی در سال 59 و تعطیلی دانشگاه‌ها به مدت 3 سال مواجه شد. در سال 62 دوباره دانشگاه‌ها شروع به کار کردند و محسن سلیمانی توانست مدرک خود را دریافت کند و فعالیتش در حوزه اندیشه و هنر اسلامی آن موقع که بعدا به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تغییر نام داد آغاز شد و به همراه سایر فعالان در این حوزه مانند قیصر امین‌پور در حوزه ادبیات خلاقه فعالیتش را شروع کرد. او همچنین در زمینه ادبیات خلاقه، فعالیت می‌کرد و در حوزه نویسندگی، ترجمه و آموزش داستان‌نویسیفعالیت داشت تا اواخر دهه 60 که از سازمان تبلیغات اسلامی جدا شد و هرکدام از دوستان فعالیت‌شان را در جاهای دیگری شروع کردند.
محمدخانی در ادامه به سایر فعالیت‌های محسن سلیمانی اشاره کرد و گفت: نقش بعدی او فعالیتش در نشریات بود. سلیمانی در بخش ادبیات داستانی در نشریه کیهان فرهنگی فعال بود او همیشه آرام و آهسته کارش را انجام می‌داد ولی در درون برخلاف آنچه که ممکن است در برون مشخص نباشد بسیار پرکار و فعال بود. او سپس در نشریه کیان به فعالیتش ادامه داد و بسیاری از داستان‌های افراد دیگر مانند مصطفی مستور در آن مجله در آن زمان نمود پیدا کرد. او در آن زمان نقش بسیار خوبی در کشف استعدادها و پرورش و ظهور و بروز سایر نویسندگان داشت. غیر از این نشریات در همشهری، صبح امروز و بهار نیز فعال بود و همیشه در حوزه ادبیات داستانی فعال بود.
این منتقد ادبی افزود: بعد از آن سلیمانی کمتر در حوزه داستان‌نویسی ظاهر شد و بیشتر وقتش را در تربیت داستان‌نویسان و همچنین ارائه مطالب در حوزه تئوری صرف کرد. البته حوزه دیگری که سلیمانی در آن فعالیت داشت و مخصوصا در دهه گذشته توجه بیشتری به آن می‌کرد در حوزه مباحث نظری طنزنویسی بود. او می‌خواست مباحث نظری در حوزه طنزنویسی را رواج دهد چون ما در عرصه طنزنویسی از نظر مباحث نظری منابع کمی داریم او هم ترجمه می‌کرد و هم تحلیل‌هایی که داشت در این زمینه ارائه می‌داد.
به گفته محمدخانی بخش مهم دیگری که سلیمانی در آن فعالیت می‌کرد تلاش‌های او در عرصه بین‌الملل بود. او شاهکارهای ادبی جهان و آثار مختلفی را ترجمه کرد و مباحث نظری و آموزش‌های داستان‌نویسی را نیز ترجمه و دنبال می‌کرد. باید دید که این مباحث را چگونه در عرصه داستان‌نویسی، طنزنویسی، تبادلات فرهنگی با دنیا توانست نشان دهد و آنها را ادامه دهد.
وی در ادامه به مدتی که سلیمانی در آمریکا و لندن به‌عنوان نماینده فرهنگی فعالیت داشت، اشاره کرد و گفت: او در این مدت در معرفی ادبیات انگلیسی به ایران و هم در حوزه ادبیات کلاسیک توانست بسیار فعال باشد و تلاش کرد ادبیات داستانی امروز را به کشورهای دیگر معرفی کرده و بخشی از آن را ترجمه کند. من به‌دلیل اینکه خودم در زمینه گسترش رمان فارسی فعالیت داشتم با استادان مختلفی در این زمینه سروکار داشتم که به من می‌گفتند رایزن‌ها در چه حوزه‌ای می‌توانند کار کنند و موفق باشند و 4 نفر از ایران‌شناسان و استادان زبان فارسی در آمریکا تعریف‌های خوبی از محسن سلیمانی داشتند مانند دکتر قانو‌ن‌پرور که همسرش آمریکایی بود و در آن زمان با محسن سلیمانی ارتباط داشت و شروع به ترجمه ادبیات ایران در حوزه داستان و شعر امروز فارسی کرد.
سلیمانی بین ادبیات ایران و صربستان پل ارتباطی برقرار کرد
محمدخانی گفت: سلیمانی همچنین در آریزونای آمریکا نقش جدی‌ای در معرفی ادبیات فارسی داشت و ارتباطات خوبی با آقای تلطف داشت. پال اسپراکمن هم از نویسندگانی است که روحیه طنز دارد و ترجمه‌های خوبی انجام می‌دهد و ادبیات داستانی را به خوبی می‌شناسد. سلیمانی او را نیز می‌شناخت و این شناخت راهی شده بود برای شناسایی ادبیات داستانی ایران در خارج از کشور. ما کمتر کسی را داشتیم که با این افراد ارتباط داشته باشد او از طریق برنامه‌های مختلف فرهنگی سعی می‌کرد نوعی تشویق به برقراری ارتباط و ادامه آن را ایجاد کند.
وی در ادامه به فعالیت محسن سلیمانی در صربستان اشاره کرد و گفت: سلیمانی در طول یک سال و 10ماهی که در صربستان فعالیت می‌کرد تلاش کرد به این افسانه که ایران ادبیات معاصر ندارد پایان دهد و تلاش کرد خیلی از آثار ادبیات معاصر ما را که ترجمه نشده بود در صربستان ترجمه شود و همچنین با همکاری انجمن قلم و اتحادیه ناشران در صربستان تلاش کرد پل ارتباطی از نظر فرهنگی بین ایران و صربستان برقرار کند. او با یکی از نویسندگان بزرگ صربستان که نشری هم در آنجا داشت زمینه همکاری ایجاد کرد و برآن اساس تلاش کرد ادبیات ایران در صربستان و ادبیات صربستان در ایران را مطرح کند. چراکه از سال 1345 که کتاب «پلی بر رودخانه درینا» نوشته ایو آندریچ با ترجمه رضا براهنی در ایران ترجمه شد تا به حال فقط 7 کتاب از ادبیات صرب در ایران منتشر شده است و ما شناخت زیادی روی ادبیات صربستان نداریم.
به گفته محمدخانی، سلیمانی با کمترین امکانات در صربستان توانست پل ارتباطی بین ایران و صربستان ایجاد کند. سال آینده صربستان مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است و باید سعی کنیم تلاش‌های او در طول این مدت به‌ثمر برسد و کاری کنیم این پل همچنان برقرار باشد و تفاهم‌نامه‌ها اجرا شود.
محمدخانی در پایا به تعدادی محور پیشنهادی که به‌طور مشترک با محسن سلیمانی طراحی کرده بودند اشاره کرد و گفت: تلاش کنیم تصویر کلی از ادبیات معاصر صربستان و ایران، بررسی نقاط تمایز و تشابه ادبیات صربستان با ادبیات معاصر ایران، جنگ و تاثیر آن و بحران‌هایی که ایجاد شده، ویژگی‌های فرهنگی و تمدنی صربستان، چیزهایی که ادبیات صربستان به خواننده ایرانی می‌دهد و چیزهایی که ادبیات ایرانی به خواننده به صربستان می‌دهد ارائه دهیم.
این نویسنده و منتقد در پایان گفت: کاری که سلیمانی برای ادبیات معاصر انجام داد نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد و باید پل‌هایی که برای ادبیات معاصر ایجاد کرد را ادامه دهیم. یکی از مشکلات فرهنگی ما در ایران نداشتن تداوم است که ضربه بزرگی در حوزه فرهنگ به ما زده است امیدوارم سنگی که سلیمانی در حوزه ادبیات معاصر بنا کرد تداوم یابد.
سلیمانی هیچ‌گاه یاد نگرفت به کسی طعنه بزند
ابوالحسن خلج منفرد، مدیرکل ارتباطات اروپا و امریکای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نیز در این مراسم به ارائه توضیحاتی درباره فضایی که سلیمانی در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی کار می‌کرد و شرایط کاری او پرداخت و گفت: سلیمانی نویسنده و اهل قلم بود و شخصیت بسیار لطیفی داشت و بدون هیاهو ساعت‌ها در سازمان بختش را صرف کتاب‌خواندن، نوشتن و ترجمه کردن می‌کرد. در سال‌هایی که او در سازمان کار می‌کرد در اتاق کوچکی که داشت می‌نشست و می‌نوشت تا جایی که حراست سازمان او را به زور از اتاقش بیرون می‌کرد. با وجود اینکه نظام بروکراتیک اداری خشکی‌ها و سختی‌های خاص خود را دارد او توانست در این محیط موفق شود.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی در صحبتی که با اصحاب قلم داشتند اشاره کردند که شما دو راه دارید نخست اینکه در کنجی بنشیند و مطلب تولید کنید که در این شرایط نه کسی با شما کاری دارد و نه شما با کسی کاری دارید. دومین کار این است که در اجتماع حضور داشته باشید و کار مدیریتی انجام دهید. که در آن زمان عده‌‌ای به شما طعنه می‌زنند و شما نیز باید یاد بگیرید متقابلا به آنها طعنه بزنید. با وجود اینکه اقتضای نظام اداری این است ولی محسن سلیمانی هیچ‌گاه یاد نگرفت که به کسی طعنه بزند و تا روز آخر متواضعانه کار کرد و در کارش بسیار موفق بود. به گونه‌ای که در ارزیابی‌های سه‌ماهه ای که از کارش در صربستان انجام می‌شود او همیشه جز بهترین‌ها بود با وجودی که در نظام اداری برای گرفتن بودجه و امکانات بسیار اذیت می‌شد اما همواره موفق بود و این موفقیت به دو دلیل بود نخست اینکه چون وقتی در سازمان بود در همان اتاق کوچکش چنان اخلاق شایسته‌ای از خود به جای گذاشته بود که همه کسانی که با او در ارتباط بودند او را دوست داشتند.
مدیرکل ارتباطات اروپا و امریکای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همچنین مهمان کردن جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه کتاب بلگراد کار بسیار بزرگی عنوان کرد که سلیمانی در مدت حضورش در صربستان انجام داده است و گفت: او این کار را در کمتر از 6 ماه بعد از حضورش در صربستان انجام داد و توانست پل ارتباطی خوبی در زمینه تبادلات فرهنگی ایران و صربستان ایجاد کند و زمینه ترجمه و توزیع چندین کتاب خوب در رشد ادبیات ایران فراهم شد.
خلج منفرد در ادامه بیان کرد: محسن سلیمانی سه مجموعه ارزشمند با همکاری آقای صفری در صربستان تولید کرد. اول مجموعه‌ای به نام فانوس که در آن روش‌های آموزش زبان فارسی به خارجی زبان‌ها بیان می‌شد و قالبی کارآمد و به‌روز داشت. دوم مجله نور که مجله باسابقه در صربستان است و آخرین ویژه‌نامه آن به معرفی داستان‌های کوتاه ایران می‌پردازد. همچنین با تلاش محسن سلیمانی در رسانه‌ها و دانشگاه‌های صربستان نیز ارتباط خوبی برقرار شده بود به‌طوری‌که اتاق ایران در دانشگاه بلگراد ایجاد شد و زمینه‌سازی‌های لازم برای افتتاح گروه زبان فارسی در دانشگاه بلگراد نیز از مهمترین فعالیت‌های او بود.
نظر شما