دوشنبه ۳۰ آذر ۱۳۸۸ - ۰۹:۳۰
نقد جهان اجتماعي با تحليل روايت‌ها

نويسنده كتاب «روايت و پيشاروايت» انسان را موجودي مي‌پندارد كه در محيط اجتماعي‌اش به‌طور مداوم در حال حكايت‌پردازي درباره رويدادهاي اطرافش است. وي اعتقاد دارد اين اثر روش تحليل روايت‌ها را به مخاطب مي‌آموزد و او را قادر به نقد جهان اجتماعي پيرامونش مي‌كند.\

حسن محدثي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اثر خودش را دربردارنده روش‌هاي روايي تحليلي برشمرد و گفت: هشت نوع تحليل روايي براي نخستين بار در اين كتاب مطرح شده‌اند كه قادرند سبب غني‌تر شدن روش تحقيق در ايران شوند.

وي افزود: «خُردتاريخ» يكي از روش‌هاي روايي تحليل است كه به تاريخ از چشم مردمان معمولي مي‌نگرد. روش «بينامتنيت» نيز يكي ديگر از روش‌هاست كه چگونگي اتصال زنجيروار متن را بررسي مي‌كند. «واسازي»، «تحليل مضمون»، «تحليل پي‌رنگ»،‌ «تحليل شبكه حكايت‌پردازي»، «تحليل عليت» و «تحليل كلان روايت» نيز ساير روش‌هاي بررسي شده در اين اثرند.

نويسنده كتاب «دين و حيات اجتماعي، ديالكتيك تغييرات» ادامه داد: با نگاه به روش‌هايي كه ذكر شد، به اين باور مي‌رسيم كه انسان در محيط اجتماعي‌اش به طور مداوم در حال حكايت‌پردازي است، به اين صورت كه وقايعي را كه در طول روز در جريان آنها بوده است، براي اطرافيان روايت مي‌كند، نظير گروه‌هاي سياسي كه در حال روايت كردن و تحليل رويدادهاي اطرافشا‌ن‌اند.

اين استاد دانشگاه، كتابش را ابزاري براي پي بردن به چگونگي ساخته شدن روايت‌ها و حكايت‌هاي روزمره برشمرد و گفت: از اين طريق به تحليل روايت‌ها مي‌پردازيم و آن چه را كه در پي القاي آنند، درمي‌يابيم و قادر به نقد جهان اجتماعي خواهيم شد، زيرا اين جهان از حكايت‌هاي ساخته و بازساخته تشكيل شده است.

نويسنده كتاب «زير سقف اعتقاد، بنيان‌هاي ماقبل انتقادي انديشه شريعتي» مبحث پيشاروايت را از مباحث جديد برشمرد و گفت: پيش از اين روش‌هاي روايي مطرح شده بود، اما روش پيشاروايت از مباحث نوين به شمار مي‌آيد و همان‌گونه كه از نامش پيداست، پيش از روايت قرار مي‌گيرد. روايت داراي پي‌رنگ و سلسله رويداد و نقطه آغاز و پايان است، اما پيشاروايت چنين نيست.

محدثي افزود: حكايت‌ها در مرحله پيشاروايت‌ها، تكه‌هايي از رويدادهايند كه هنوز به هم متصل نشده‌اند و با طرحي كه به آنها داده مي‌شود، به صورت روايت درمي‌آيند. به عنوان مثال چندين خبرنگار از يك رويداد واحد، گزارشي تهيه مي‌كنند كه هر يك از اين گزارش‌ها با ديگري متفاوت است. حال بررسي اين كه اصل ماجرا به چه صورت بوده و چگونه بر اساس آن، روايت‌هايي متفاوت در ذهن خبرنگاران شكل گرفته است، در حوزه پيشاروايت مي‌گنجد.

وي در پايان گفت: با تحليل روايت‌پردازي‌ها به تفاوت‌ها پي‌مي‌بريم و با مباحثه تكه‌هاي رويدادها را مي‌يابيم. 

كتاب «روايت و پيشاروايت» مجوز نشر را دريافت كرده است و از سوي دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها منتشر مي‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط