سینا‌ رادمنش، دامپزشک و مولف کتاب «زنبورداری تجربی» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره کتاب «زنبورداری تجربی» گفت: سال‌ها پیش زمانی که رمانی از موریس مترلینک که درباره زنبورهای عسل نوشته شده بود را خواندم، با خود گفتم کتابی هم باید باشد که زنبورداری تجربی را با این نثر بیان کند. در حقیقت کتاب «زندگی زنبورهای عسل» الگوی من در ادبیات این کتاب بود.
 
وی با اشاره به وضعیت تالیف کتاب در زمینه زنبورداری گفت: فعالیت تخصصی و اصلی من در زمینه زنبورداری از سال 1388 آغاز شد. ابتدا کتاب‌هایی که درباره این فن و رشته نوشته شده بود را به صورت یک فهرست منظم تدوین کردم و متوجه شدم آن فرآیندهایی که در زنبورداری با آن مواجه هستیم با آن مفاهیمی که در کتاب‌ها می‌‌خوانیم، بسیار متفاوت است و این دو فاصله زیادی با یکدیگر دارند؛ حتی در بسیاری موارد مفاهیمی اشتباه در کتاب‌ها درج شده است. پس از مطالعه چند منبع خارجی متوجه شدم مطالب بسیاری وجود دارد که در کتاب‌ها در ایران باید ذکر شود.
 
وی افزود: از ابتدا قصد تالیف کتاب در زمینه زنبورداری نداشتم؛ اما پس از مطالعات گسترده شروع به گردآوری اطلاعات در یک مجموعه و تهیه عکس‌ و تصاویر استاندارد از فعالیت زنبورداری کردم. در نهایت مجموع این اطلاعات و تصاویر به شکل یک کتاب درآمد.
 
کتابی برای تازه‌کارها
رادمنش با اشاره به ویژگی‌های کتابش گفت: «زنبورداری تجربی» حاصل هشت سال تجربه من در این عرصه است؛ برای راحتی خوانندگان تلاش کردم این اثر چندان قطور و طولانی نباشد و هدفم از تالیف این بود که خوانندگان به راحتی با کتاب ارتباط برقرار کنند. افرادی که می‌خواهند با تازگی فعالیت زنبورداری را آغاز کنند می‌توانند مخاطب اصلی این کتاب باشند.
 
رادمنش با اشاره به جایگاه زنبورداری در میان دیگر فعالیت‌های کشاورزی گفت: زنبورداری جزو آن دسته از فعالیت‌های کشاورزی است که نیاز به سرمایه‌گذاری چندانی ندارد و علاوه بر آن پیشه‌ای به سود محیط‌زیست است؛ چراکه گرده‌افشانی امری مفید برای طبیعت است. زنبورداران یا افرادی که قصد کسب دانش این حرفه را دارند، بعد از خواندن این اثر نیاز چندانی به کتاب دیگری در این زمینه نخواهند داشت چراکه صفر تا صد زنبورداری در این کتاب گنجانده شده است.
 
عسل، گرده، موم، ژل رویال و زهر: دستاوردهای یک کندو
وی با اشاره به محصولات استخراج شده از زنبورداری که در کتاب آورده شده است، گفت: عسل مهمترین محصول زنبورداری است که ذخیره غذایی زنبور در فصول سرد است تا بتواند از این فصل عبور کند.  اما آن‌ چیزی که باعث می‌شود زنبور در فصل بهار و تابستان زندگی خود را با آن سپری کند گرده گل‌هاست. پشت پای زنبور عسل موهای بلندی وجود دارد که گرده به آن می‌چسبد که می‌توان با تله گرده‌ آن‌ را جمع‌آوری کرد. این گرده‌ها علاوه‌بر خاصیت درمانی که پیش‌تر ذکر شد، مصارف گوناگون دیگری هم دارند؛ برای نمونه می‌توان از آن‌ها به عنوان ادویه برای مصارف غذایی استفاده کرد.
 
این پژوهشگر ادامه داد: در این کتاب علاوه‌بر آموزش‌های زنبورداری، به طور مفصل به محصولات استخراج شده از این فرایند هم اشاره شده است. برای مثال توضیحاتی درباره گرده‌های گل پراکنده آورده شده که حاصل عمل زنبور عسل است و برای رفع آلرژی‌های فصلی مزمن و درمان آن مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در برخی بیماری‌ها هم به صورت کمک درمان می‌تواند موثر باشد؛ از جمله سرطان پوست و پروستات که به همراه داروهای تجویز شده اصلی به عنوان مکمل‌های دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در حوزه محصولات بهداشتی دیگر مانند کرم هم می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
 
وی درباره «موم‌» و «ژل رویال» که یکی دیگر از محصولات استخراج شده در فرآیند زنبورداری است، گفت: علاوه بر این گرده موم هم یکی دیگر از تولیدات زنبورداری است که بسیار برای فعالیت‌های انسانی مفید است. این ماده برای محصولات آرایشی-بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ درواقع از موم عسل‌ها می‌توان در زمینه ماسک صورت یا مکمل‌های غذایی که در درمان برخی بیماری‌ها موثر است، بهره برد.
 
رادمنش افزود: ژل رویال که گران‌بهاترین محصول زنبورداری است در تولید محصولات سالم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ژل رویال شیر زنبور عسل است یا شاه انگبین است که در سه روز اول  به تغذیه زنبورهای نوزاد (لارپا) می‌رسد و بعد از آن ملکه در تمام طول عمر خود از آن تغذیه می‌کند به همین دلیل ملکه تا شش سال عمر می‌کند درحالیکه زنبورهای کارگر معمولی ک فقط از گرده و عسل تغذیه می‌کنند فقط 45 روز عمر می‌کند.
 
وی گفت: زهر زنبور عسل هم یکی دیگر از محصولات این فرآیند است که برخی کشورها مانند ترکیه در این زمینه پیشتاز است.
 
رادمنش در پاسخ به این پرسش که آیا بهره‌گیری انسان از عسل که ذخیره زنبور در فصل سرد است رفتاری خلاف محیط‌زیست است یا خیر، گفت: باید به این امر اشاره کرد که بحث‌های محیط‌زیست را باید از حیوانات و جانوران صنعتی که در چرخه اقتصادی ضروری هستند جدا کنیم. جانوران اهلی یا صنعتی که از ابتدای تولدشان از سوی انسان غذایی برای آن‌ها تهیه شده است بنابراین انسان هم حق دارد از محصولات آن بهره ببرد. درست است که عسل ذخیره غذایی زنبور است اما زنبورداری استاندارد نمی‌تواند ‌آسیبی به ذخایز مورد نیاز زنبور بزند. اما‌ آن باید از زیبایی‌های آن دسته از حیواناتی که در بستر محیط‌زیست متولد شده‌ و رشد یافته‌اند بهره جست.
 
آنچه خوار آید به کار نمی‌آید
این مولف درباره ابزار‌های مورد استفاده در زنبورداری گفت: در فصلی از کتاب راجع به ابزار و لوزام زنبورداری توضیحات گسترده‌ای آورده شده است. این لوازم بسیار متنوع‌ هستند که اگر آگاهانه خریداری نشود ممکن است به کار نیاید. همچنین ابزارهایی هم معرفی شده است که چندان ارتباطی با زنبورداری ندارد اما در این حرفه می‌توانند بسیار به کار آیند.
  
اندر تشخیص عسل طبیعی با عسل مصنوعی
در ادامه وی درباره معیارهای تشخیص عسل طبیعی با عسل مصنوعی گفت: در صفحه 121 کتاب به این موضوع اشاره کاملی شده است. عسل ترکیبی است که به واسطه علم شیمی تجزیه ترکیبات آن شناخته شده است. از منابع غیر از شهد گل هم عسل تولید می‌شود. زنبور می‌تواند از آب قند هم عسل تولید کند. عسل طبیعی از عسل مصنوعی به طور دقیق در آزمایشگاه‌ها قابل تشخیص است. در کل تشخیص این دو جز برای افراد با تجربه و حرفه‌ای امکان‌پذیر نیست. صحبت کردن درباره طعم‌ها چندان راحت نیست باید افراد عسل‌خور حرفه‌ای باشند تا بتوانند تشخیص دقیقی داشته باشند.
 
عسل طبیعی کریستاله می‌شود
رادمنش ادامه داد: عسل ترکیبی اسیدی است که PH آن نزدیک به سرکه است. بنابراین اگر می‌خواهید با چشیدن طعم آن فرق عسل طبیعی با عسل مصنوعی را تشخیص دهید، باید کمی مزه تندی و تیزی را در انتهای گلوی خود حس کنید. باید به یاد داشته باشید عسل طبیعی بعد از مدتی کریستاله می‌شود یا شکرک می‌زند. بنابراین این باور که عسل مصنوعی دچار چنین واکنش‌هایی می‌شود اشتباه است.
 
این پژوهشگر حجم قند موجود در عسل مصنوعی را راهی برای تشخیص عسل طبیعی با مصنوعی دانست و گفت: در عسل تقلبی حجم میزان قند با عسل طبیعی بسیار متفاوت است و افراد می‌توانند با طعم و عطر عسل پی به تقلبی یا اصل بودن آن ببرند. پیشنهاد من در این زمینه این است که  افراد عادی که می‌خواهند پی به طبیعی بودن عسل ببرند، حتما پیش از خرید طعم قند مایع یا شربت گلوکز را بچشند تا با وجود طعمی مشابه در عسل مصنوعی پی به تقلبی بودن آن ببرند.
 
وی افزود: بهتر است مردم شانه عسل را خریداری کنند چراکه قابل اطمینان‌تر است همچنین عسل مصرفی خود را از تولیدکننده‌های عسل حرفه‌ای با سابقه تهیه کنند.
 
این محقق با ارائه این خبر که اتحادیه و شرکت برند‌سازی عسل‌داران در تلاش است با یک نشان ویژه و برچسب مخصوص عسل طبیعی و مصنوعی شناخته شود گفت: قرار است نشان و برچسبی ویژه برای عسل‌های طبیعی از سوی اتحادیه و شرکت برندسازی عسل‌داران طراحی شود تا مردم به راحتی بتوانند به خرید خود اطمینان کنند.