ناهید جعفری‌دهکردی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کتاب «تلفیق نظم فارسی در نگارگری هندی (دیوان انوری در دربار اکبرشاه گورکانی)» که به تازگی با ترجمه او و مصطفی لعل‌شاطری منتشر شده است، گفت: یکی از نسخ بسیار زیبای اشعار انوری، از شاعران قصیده سرای قرن۶ قمری، گزیده‌ای از دیوان وی بود که علاوه بر آراستگی و ارزش هنری‌اش، در اندازه‌ای تهیه شده بود که سلطان جلال‌الدین اکبر نامدار بتواند آن را در سفر و حضر همراه خود داشته باشد و از خواندن اشعار آن لذت ببرد. نسخه خطی دیوان انوری متعلق به شخص سلطان جلال‌الدین اکبر است که توسط دو دانشمند ایران‌دوست «آنه‌ماری شیمل و استوارت کری ولش» به زيباترين وجه به چاپ رسيده است. این کتاب تحت عنوان «دیوان انوری کتابچه‌ای برای اکبر» علاوه براطلاعات کاملی درباره دیوان انوری، درحوزه نقاشی‌های نفیس آن اطلاعات بسیاری را در اختیار خواننده تاریخ هنر ایران قرار می‌دهد.
 
وی افزود: دیوان انوری 51 نگاره دارد که در این کتاب 15 نگاره آن تحلیل شده است، کتاب در اصل یک کار پژوهشی است، هم نسخه است و هم اینکه بخش‌هایی از آن ارتباط هنر نگارگری، هنر و ادبیات ایران و هند را تحلیل کرده و هنرمندانی که در این دوره به هند سفر کرده‌اند، تاثیر هنر ایران بر هند و تاثیر هنر هند بر ایران را بررسی کرده‌اند. کتاب چند قسمت است، بخش اول آن مربوط به تاریخ و ادبیات، بخش دوم نگاره‌ها را بررسی کرده‌اند، یعنی 15تصویر کتاب دیوان انوری توسط دو هنرمند، آنه ماری شیمل و استوارت کری ولش با حمایت موزه هنر متروپلیتن نیویورگ و موزه فاگ هاروارد، تحلیل شده است.
 
نویسنده کتاب «از سمند رزم تا اسبان جان» درباره علت پرداختن نویسندگان کتاب به این موضوع اظهار کرد: حوزه تخصصی نویسندگان این کتاب نگارگری و بیشتر هنر نگارگری ایران است. هند هم به واسطه اینکه به ایران مربوط می‌شود، مهم است، چون در دوره صفویه هنرمندان ایرانی از نظر مالی تحت حمایت هندی‌ها قرار گرفتند و هندی‌ها از آن‌ها دعوت کردند که آنه ماری شیمل و استوارت کری ولش -که می‌گویند دانشمند هستند و در اصل ایران‌دوست هستند- زیر نظر موزه هنری فاگ هاروارد و متروپلیتن نیویورک به تحلیل و بررسی نگاره‌های دیوان انوری می‌پردازند که بیشترین نگاره‌ها در موزه فاگ نگهداری می‌شود.

جعفری‌دهکردی با بیان اینکه نسخه انگلیسی کتاب در سال 1983 میلادی به چاپ رسیده است، گفت: موزه متروپلیتن سه سال پیش چند هزار جلد از کتاب‌های خود را به صورت آنلاین در موزه قرار داد و برای بعضی از آن‌ها دانلود رایگان گذاشت، در اصل این کتاب جزو همین کتاب‌ها بود  اما تصاویر آن، تصاویر واضحی نبود،بیشتر تصاویر در موزه فاگ وجود داشت و بعضی از این تصاویر را از آنجا مکاتبه کردم و در اختیارم گذاشتند، بعضی دیگر را با وضوح خوب دانلود کردم؛ حدود سه تصویر هم در کتاب اصلی که به انگلیسی است، به صورت سیاه و سفید بودند، که نسخه رنگی آن‌ها را از طریق موزه بریتانیا و موزه ویکتوریا و آلبرت پیدا کردم.
 
وی در دلیل انتخاب این کتاب برای ترجمه بیان کرد: ما در حوزه نگارگری و ارتباط هنر ایران و هند خیلی کم کتاب داشتیم و شاید فقط در حد یک اشاره بود و چون ما کمبودهایی در هنر نگارگری داشتیم و نگارگرهای ما در دوره صفویه جذب کشورهای دیگر مثل هند شدند و روی هنر آن‌ها تاثیر گذاشته و فرهنگ و هنر ایرانی و هندی از همدیگر تاثیر گرفته است. به هر حال مراوداتی بوده است و در ارتباطاتی که صورت گرفت، کتاب‌های هنری که در این موضوع داشتیم، نقد شد و بسیار دنبال این بودیم که کتابی برای ترجمه پیدا کنیم که بتوانیم آن را مطرح کنیم و پیشینه هنرمندان، تاریخ، ادبیات و هنر ایرانی را کامل پوشش دهیم.
 
جعفری‌دهکردی درباره همکاری با دیگر مترجم این کتاب توضیح داد: آقای لعل‌شاطری تاریخ خوانده‌اند و به هنر هم علاقه داشتند و بیشتر پژوهش‌های او در زمینه تاریخ هنر است. لعل‌شاطری علاوه‌ براینکه تاریخ خوانده، روی هنر نقاشی به‌خصوص نگارگری ایرانی و دوره تیموری و مکتب بهزاد کار می‌کنند و چون به هنر علاقه‌مند بود و چون تاریخ خوانده بود که در حوزه کار ما خیلی مهم است، تصمیم به همکاری گرفتیم.
 
وی با اشاره به اینکه ترجمه این کتاب حدود هفت ماه از ما وقت گرفت، اضافه کرد: تقریبا روزی دو ساعت برای آن وقت گذاشته شد. مقداری هم درگیر تصاویر شدیم، برای ما خیلی مهم بود که تصاویر حتما رنگی و واضح باشد، چون کتاب نفیس چاپ شده بود، می‌خواستیم تصاویر آن هم با کیفیت باشد تا شخصی که می‌خواهد تحقیق یا تحلیل کند، بتواند از آن استفاده کند.
 
مترجم کتاب «تلفیق نظم فارسی در نگارگری هندی» درباره چگونگی تالیف نسخه انگلیسی این کتاب بیان کرد: نسخه نفیس دیوان انوری، پس از مرگ وی به دست جانشینانش افتاد و از آن همانند کالایی ارجمند نگاهداری کردند تا این‌که در زمان یغماگری‌های درازمدت انگلیسی‌ها در هند، در سال 1908 توسط سی دابلیو دیسون پرینس، خریداری شد. دیسون پرینس ارزش کتب خطی را بسیار خوب می‌دانست و سرمایه بزرگی را خرج جمع‌آوری کتابخانه‌‌ای متشکل از کتب نفیس و خطی کرد. دیوان کوچک انوری نیز احتمالا کوچکترین نسخه کتابخانه او بوده است. هنگامی که او این دیوان به همراه اثر بزرگتر، جدیدتر و مصورتر دوره اکبر یعنی خمسه نظامی دیسون پرینس (متعلق به سال 1595میلادی) را خریداری کرد، جلد و شیرازه آن از بین رفته بود. برگه‌های آن در یک کیسه ابریشمی کوچک و فرسوده که دارای خطوط سبز و سیاه بود، نگهداری می‌شدند.

 

 وی افزود: در این شرایط، دیوان در یک دسامبر 1959 در لندن در یک حراجی (توسط شرکت Sotheby & Company) برای فروش ارائه شد. خوشبخانه دیوان نظر جان ژولت (گردشگر و نخبه آمریکایی) را جلب کرد و آن را برای موزه هنری فاگ خرید و چون موزه‌ها با هم ارتباط داشتند، این نسخه پس از رایزنی مقامات موزه هنر متروپلیتن و تنی چند از شیفتگان سخاوتمند هنر با موزه هنری فاگ، با تحقیقات ارزشمندی پیرامون آن توسط آنه ماری شیمل و استوارت کری‌ولش به چاپ رسید که این کتاب در اصل معرفی این نسخه از دیوان انوری است و تحلیل 15 نگاره از 51 نگاره این نسخه است.
 
 این مترجم در رابطه با مخاطب این کتاب بیان کرد: همه می‌توانند این کتاب را بخوانند، چون هم ادبیات، هم هنر و هم تاریخ را در برمی‌گیرد، کسی که علاقه‌مند به هنر و فرهنگ ایرانی و ارتباط ایران با دیگر کشورها باشد، می‌تواند این کتاب را بخواند.
 
جعفری‌دهکردی که کتاب «از سمند رزم تا اسبان جان؛ اسب در اندیشه و هنر ایرانی از عصر باستان تا صفویه» از انتشارات تایماز را در کارنامه خود دارد از انتشار دو اثر جدید خود خبر داد و گفت: دو کتاب دیگر در دست نگارش دارم که حدود  ۷۰درصد کار آن‌ها انجام شده است، یکی تصحیح نسخه دانیال نامه موجود در کتابخانه بریتانیا و دیگری هم در مورد نقش مایه انسان در منسوجات زربفت صفوی است که هنوز با انتشاراتی در مورد چاپ آن‌ها به توافق نرسیده‌ام و در حال مذاکره‌ام.