به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، چند مفهوم و چهره اسطوره‌اي در كتاب «جام اساطير، شرح و تصويرسازي اسطوره‌هاي ايراني» معرفي و شناسانده شده‌اند تا خواننده بتواند به شناخت مختصر بخشي از ميراث فرهنگي و مينوي ايران كهن دست پيدا كند. اين مفاهيم و چهره‌ها عبارتند از مهر، تشتر، آناهيد، پرودرش (خروس)، مشي و مشيانه، آرش، تهمورث، جم و فريدون. نوشتارهاي متن با تصويرسازي، صفحه‌آرايي و طراحي جلد، آراسته شده‌اند. 

كتاب «جام اساطير» با شرحي درباره ايزد مهر آغاز مي‌شود و با طرح چنين مباحثي ادامه پيدا مي‌كند. يادآوري اهميت اين ايزد، توضيح درباره يشت دهم اوستا موسوم به «مهر يشت»، اقتباس اروپاييان از آيين مهر، آگاهي‌هايي درباره جشن مهرگان و توضيح پاره‌اي واژه‌هايي كه با ايزد مهر و اين جشن ارتباط دارند. اين بخش با همه كوتاهي، تصويري گويا از مهر و جايگاه آن در اساطير هند و ايراني ارايه مي‌كند. 

دومين مفهوم اسطوره‌اي كه در اين كتاب معرفي مي‌شود، «تشتر» ايزد باران در اساطير ايران است. اين اسطوره استعاره‌آميز، نمايانگر تضاد و ستيز ميان نيكي و بدي، روشنايي و تاريكي است كه در اوستا با دو صفت «رايومند» و «فره مند» همراه است. آگاهي‌هاي ديگري از آن نيز، بر پايه متن‌هاي پهلوي، به‌دست داده شده و بخش‌هاي كوتاهي از «تير يشت» نقل شده است. 

سومين مفهوم اسطوره‌شناختي «جام اساطير» «آناهيد» ايزد بانوي آب‌هاست. «اردويسور آناهيتا» ايزد نيرومندي است كه بركت حاصلخيزي مي‌آورد و پيكره‌اي زيبا و هنرمندانه از آن در «آبان يشت» تصوير شده است. جشن آبانگان نيز كه با اين ايزد پيوند دارد، از ديگر موضوعاتي است كه در اين بخش شرح داده مي‌شود. آن‌گاه همانند دو بخش پيشين، سطرهايي از «آبان يشت» آورده شده تا خواننده توصيف رسايي از اين ايزد بانو را از زبان يشت‌ها بخواند. 

سپس خواننده با «پروردش»، يا همان خروس و مفهوم و ردپاي آن در باورهاي كهن ايراني آشنا مي‌شود. اين مرغ نماينده ايزد سروش روي زمين است و با آواز خود مژده دميدن بامداد را مي‌دهد. در ادامه «مشي و مشيانه»، نخستين زن و مرد جهان در باور ايراني، كه به شكل گياه ريواس از نطفه كيومرث سر برمي‌آورند، شناسانده مي‌شوند. 

اين كهن الگو، داستاني خواندني دارد. نشانه‌هاي آن در متن‌هاي مورخان دوره اسلامي نيز كاويده شده است. بدن سان دريچه‌اي ديگر از اسطوره‌هاي ايراني به روي خواننده گشوده مي‌شود، تا آن كه نوبت به «آرش» و داستان كم‌مانند او برسد. 

نشان آرش در اوستا، جايي كه او تير رهايي بخش‌اش را پرتاب كرد و آن‌چه تاريخ‌نگاران پس از اسلام درباره او نوشته‌اند، از مباحث كوتاه و سودمند اين بخش از «جام اساطير» است. داستان آرش در اسطوره‌هاي ايراني، يادآور مفاهيمي بنيادي و كهن است و نمايانگر تلاش مردمان اين سرزمين براي نگاهباني از مرزهاي نياكاني خود. از اين رو شناخت بخشي از اساطير ايران، در گرو بررسي داستان اوست. 

از سويي ديگر، «تهمورث» و آيين‌هاي نيكويي كه بنياد گذاشت، چنان اهميتي دارد كه بدون شناخت آن، دريافت ما از اساطير ايراني كامل نخواهد بود. داستان تهمورث در «جام اساطير» با شاهنامه آغاز مي‌شود و خويشكاري او در اوستا نشان داده شده است. 

در متن‌هاي پهلوي نيز اشاره‌هاي بسياري درباره تهمورث مي‌توان جُست. نمونه‌اي از آن يادكردها در اين بخش از كتاب ديده مي‌شود. چكيده‌اي از سرگذشت تهمورث، همراه با تصاوير نقاشي خيال‌انگيزي از او، بخش آخر ماجراي اين چهره اسطوره‌اي است. 

جم، يا همان جمشيد، سرگذشتي شگفت‌آور دارد. او از فراز پادشاهي فرهمند خود، به سبب سركشي و ناسپاسي، به زير مي‌افتد و توانايي‌هاي بي‌مانند خود را از دست مي‌دهد. داستان اوج و بلند پروازي‌ها و سرنگوني او در روايتي كوتاه از «جام اساطير» بازگو شده است. 

ضمن آن كه ريشه اين چهره برجسته اسطوره‌هاي هند و ايراني از ميان متن‌هاي كهن ارايه شده است. كارهاي جمشيد و دگرگوني‌هاي كه در زندگي مردمان پديد آورد، از ديگر موضوعاتي اين بخش است. در كنار آن، سرگذشت جمشيد در اوستا نيز آورده شده است. 

داستان جم با سرگذشت ضحاك پيوستگي دارد. پس از جمشيد و دور شدن فره ايزدي از اوست كه ضحاك بر ايران مسلط مي‌شود. در «جام اساطير»، نخست داستان ضحاك، زاده شدن فريدون و نبرد او با ضحاك، به روايت شاهنامه، مي‌آيد، سپس به كوتاهي از ريشه‌هاي تاريخي اين شخصيت اسطوره‌اي گفت‌وگو مي‌شود. نقل بيت‌هاي برگزيده‌اي از شاهنامه، پايان‌بخش داستان او و كتاب «جام اساطير» است. 

صفحه‌آرايي زيبا، تصاوير نقاشي خيالي از چهره‌هاي اسطوره‌اي، رنگ‌آميزي و استفاده از حروف مناسب رنگي، «جام اساطير» را به كتابي تزئيني با محتوايي ژرف و آگاهي‌بخش تبديل كرده است. بدين گونه خوانندگان انگيزه بيشتري مي‌يابند تا اساطير ايراني و درونمايه آن را بشناسند و دريابند. 

«جام اساطير، شرح و تصويرسازي اسطوره‌هاي ايراني» را انتشارات كلهر در 108 صفحه با شمارگان 3 هزار نسخه و بهاي 2900 تومان عرضه كرده است. شرح و بازنويسي متن‌هاي كتاب را هاشم جوادزاده برعهده داشته و امير فريد تصويرسازي، صفحه‌آرايي و طراحي جلد كتاب را انجام داده است؛ ضمن آن كه خوشنويسي «جام اساطير»، كار مجتبي عابدپور است.