ذهن آگاهی، توجه آگاهانه به زمان حال، بدون هیچ قضاوتی است که در آن فرد در افکار گذشته نشخوارگونه و رویاهای طول و دراز غرق نمی‌شود. شواهد علمی حاکی از آن است که ذهن آگاهی در تقویت سلامت روحی و جسمی در مبتلایان به دردهای مزمن بی‌تأثیر نیست. کتاب «ذهن آگاهی و بیماری روده تحریک‌پذیر» نوشته سپیده شاکرنژاد با تشریح مفهوم ذهن‌آگاهی و دیدگاه‌های مختلف مرتبط با آن و تعریف بیماری روده تحریک‌پذیر به‌عنوان یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکردی دستگاه گوارش در دنیای امروز، به موضوع تاثیر ذهن‌آگاهی بر این بیماری می‌پردازد.
ارتباط سندرم روده تحریک‌پذیر با استرس و اختلالات اضطرابی
پژوهش‌های متعدد حاکی از آن است که بین استرس و سندرم روده تحریک‌پذیر در بیماران با ناراحتی و مشکلات گوارشی و تشخیص سندرم روده تحریک‌پذیر رابطه وجود دارد... به واسطه مشکلات هیجانی زیادی که این بیماران دارند و به علت طولانی شدن این اختلال بیماران تصمیمات متفاوتی می‌گیرند. اغلب بعد از مراجعه به پزشک، به دلیل عدم بهبودی، به پزشکان دیگری مراجعه می‌کنند و تعدادی هم بعد از مراجعات زیاد به پزشکان ناامید شده و از ادامه درمان منصرف می‌شوند. می‌توان چنین نتیجه گرفت که استرس و وقایع استرس‌زای زندگی، یک مولفه مهم در بیماران با سندرم روده تحریک‌پذیر است که در طرح‌ریزی و استراتژی‌های درمانی این مساله باید مدنظر قرار گیرد.
بیماری روده تحریک‌پذیر با علائمی چون درد مزمن راجعه شکمی، اسهال، یبوست، نفخ و تغییر در عادات روده تشخیص داده می‌شود. این بیماری در مقایسه با دیگر اختلالات گوارشی بیشتر با عوامل روانی - اجتماعی در ارتباط است، به‌طوری‌که در حدود 20 تا 60 درصد با اختلالات روانی همراه است و اختلالات اضطرابی، افسردگی و شبه جسمی با فراوانی بیشتری توأم با آن گزارش شده است. این سندرم به‌طور قابل ملاحظه‌ای با اختلال اضطراب تعمیم‌یافته و با نگرانی آشکار همراه است و از آنجایی که در این بیماری یک تداخل کنشی مغزی - روده‌ای نقش مهمی ایفا می‌کند، لذا این عوامل به‌عنوان علل احتمالی ایجادکننده سندرم بیان شده‌اند.
درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بیماران با روده تحریک‌پذیر
ازجمله روش‌های درمانی که می‌تواند بر بهبود علائم جسمی بیماران IBS موثر باشد و کمتر موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته است، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی است. این درمان یک مداخله کوتاه‌مدت 8 جلسه‌ای و ساختاریافته است که از روی مدل کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی ساخته شده و اصول درمان شناختی به آن اضافه می‌شود. هرچند پژوهش به‌طور کامل مشابهی در توجه به نقش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در IBS وجود ندارد، اما روش مبتنی بر کاهش استرس بر روی علائم جسمی و کیفیت زندگی بیماران اثر داشته است.
نخستین چاپ کتاب «ذهن آگاهی و بیماری روده تحریک‌پذیر» در 169صفحه با شمارگان 200 نسخه به بهای 20هزار تومان از سوی انتشارات یاقوت سرخ روانه بازار نشر شده است.
نظر شما