شنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۷:۳۶
تاملی بر سینمای وحشت و ارزش‌های آن

شهرزاد رحمتی که سال‌ها در مطبوعات به عنوان منتقد فیلم نقدهای خود را منتشر می‌کرد به تازگی اقدام به انتشار کتابی با عنوان «شب تاریخ روح؛ جایگاه و ارزش‌های گونه‌ وحشت» کرده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در کشور ما ژانر وحشت، در مقایسه با دیگر ژانرها معمولا با کم‌لطفی روبه‌رو بوده است و بارها شنونده یا خواننده تلاش‌های دیگران برای انکار ارزش‌های این ژانر به‌عنوان گونه‌ای کم‌قدر  بوده‌ایم که حتی شایستگی رویکردی جدی را ندارد.

شهرزاد رحمتی مترجم و منتقدی است که بیش از 20سال است با نوشتن مقاله‌هایی درباره وجوه مختلف گونه وحشت و نیز معرفی و نقد برخی از بهترین نمونه‌های این‌گونه در سینما و نیز تلویزیون، سعی کرده‌ این نگاه غالب و به اعتقاد خود او «بی‌انصافانه» را در حد توان رفع کند.

آنطور که رحمتی در مقدمه کتاب اشاره می‌کند کتاب «شب تاریک روح: جایگاه و ارزش‌های گونه وحشت» نیز با چنین انگیزه‌ای نوشته شده است.

او در وهله اول سعی کرده‌ به برخی از جلوه‌های این نگاه تحقیر‌آمیز بپردازد. او معتقد است در بسیاری از موارد اساسا انگیزه‌هایی متظاهرانه برای نخبه‌گرا و روشنفکر جلوه‌کردن در پس این نگاه‌های تحقیرآمیز بوده است. او همچنین به بعضی از مهم‌ترین ریشه‌ها، عوامل و پس‌زمینه‌های آشکار و نهان این دیدگاه پرداخته است و تلاش کرده تا جایگاه گونه وحشت را به‌عنوان گونه‌ای جذاب و مهم، ترسیم کند.

رحمتی در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «خوانندگانی که با نوشته‌های من به عنوان منتقد و نویسنده سینمایی آشنا باشند احتمالا شناختی کلی از نگاه و رویکرد تحلیلی من دارند؛ از جمله اینکه تحلیل و نقد روشنگر عملا هیچ موضوع و پدیده‌ای را با رویکردی محدود به مرزهای تعیین‌شده برای ساحتی که خاستگاه اصلی آن موضوع به حساب می‌آید و با اتکا به صرفا معیارهای معمول در چارچوب خاص آن ساحت، ممکن نمی‌دانم. بیشتر از هرچیز به دلیل درهم تنیدگی بی‌سابقه و فزاینده قلمروهای موضوعی مختلف در دنیای ما که باعث شده مقوله‌هایی که شاید حتی تا همین چند دهه پیش، قلمرو کمابیش مشخص و از پیش تعیین شده‌ای برای آن‌ها قائل می‌شدند با هم تداخل بیابند. گاه این فرآیند بیشتر از تداخل، به گونه‌ای هم‌جوشی شبیه بوده که عناصر گوناگون و گاه ظاهرا متعلق به زیرمجموعه‌هایی متفاوت را به گونه‌ای جدانشدنی با هم درآمیخته یا در قالب تعاریف و طبقه‌بندی‌هایی تازه در هم و در کلیت حاصل، مستحیل کرده است. در واقع در مباحث مرتبط با سینما با عنوان هنر/ صنعتی که نقطه تلاقی همه هنرهای پیش از خودش به حساب می‌آید رویکرد‌های چندوجهی از این دست را حتی بیش از اغلب مباحث دیگر، نه‌تنها مجاز بلکه ضروری می‌دانم؛ و تازه وجه هنری تنها یکی از وجوه این ضرورت است و چه به مذاقمان خوش بیاید و چه خوش نیاید تعاملی انکارناپذیر میان سینما و تلویزیون با عرصه‌هایی مثل سیاست، جامعه‌شناسی، فلسفه، روان‌شناسی، و ... برقرار شده که روزبه‌روز بر شدت و عمق آن افزوده می‌شود. در پرداختن به جایگاه و ارزش‌های گونه وحشت نیز طبعا سرک کشیدن به قلمروهایی فراسوی دنیای سینما و اساسا دنیای هنر، گریزناپذیر بوده است.»

بخش قابل توجهی از آنچه در این کتاب می‌خوانیم، تلاشی برای اثبات ارزش‌های گوناگون ژانر وحشت به لحاظ هنری و تاریخ سینمایی است. تلاش برای تاکید بر این واقعیت که دوستداران گونه وحشت، به راستی نیازی به توجیه علاقه‌شان به این ژانر ندارند. هم به دلیل نادرست بودن ذاتی این قیاس و هم از آن رو که ژانر وحشت به لحاظ تاریخی و هنری و تاریخ سینمایی و نیز بسیاری جنبه‌های دیگر  جایگاه ممتازی دارد که آن را دست کم به قدر گونه‌های فرهیخته‌تر سینما شایسته بررسی و تحقیق می‌سازد.

ژانر مطرود، تولد، بالیدن و ماندگاری ژانر وحشت، ویژگی‌ها و ارزش‌های سینمایی ژانر، غریبه در سرزمینی غریب:آشنایی‌زدایی در دنیایی آشنایی‌زدا، سینمای وحشت و وارونگی ماهیت و کارکرد رسانه، مراتب چندگانه وحشت: از ترس تا فوبیا و شب تاریک روح:گونه وحشت به مثابه «سایه» تمدن بشری عناوین فصول مختلف این کتاب هستند.

 کتاب «شب تاریک روح: جایگاه و ارزش‌های گونه وحشت» اثر شهزاد رحمتی با 223 صفحه و تیراژ 1000 نسخه و بهای 22هزار و 500 تومان توسط نشر چترنگ راهی بازار کتاب شده است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها