به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين مجلد شامل منتخبي از متون تاريخي ادبي كهن و معاصر، مصاحبه و نقد و نظر درباره كتاب‌ها و گفتارهاي مربوط به شخصيت والامقام نبي گرامي اسلام، حضرت محمد مصطفي(ص) است. مدون اين جنگ‌واره، مطالب قابل تاملي از منتخب كتاب‌ها، مقاله‌ها، گفتارها و نقد و نظرها و يكي دو فهرستواره موضوعي را براي اين مجموعه فراهم ساخته است.
در باب شناخت پيامبر گرامي اسلام(ص) يگانه منبع بي‌شك و شبهه و نظير، قرآن كريم است و در واقع ديگر مآخذ راجع به آن حضرت و زمانه‌اش را با اين منبع مبنا مي‌بايد سنجيد و مطمح نظر قرار داد.
ماخذ دوم، احاديث و رواياتي‌اند كه از خود نبي مكرم و ائمه معصومين، صلوات‌الله عليهم اجمعين و اصحاب ثقه نقل شده‌اند. در اين راستا، كتاب‌هاي سيره را نام مي‌توان برد كه قديمي‌ترين آنها سيره عروةبن زبير عوام درگذشته به سال 92 هجري قمري است كه بر جاي نمانده و موجود نيست. نخستين سيره‌نويس بزرگ تاريخ اسلام، ابن‌اسحاق، درگذشته به سال 591 هجري است كه مع‌الاسف اصل كتاب او دست‌ياب نيست، اما تلخيص و تهذيب‌گونه‌اي از آن را ابن‌هشام فراهم آورده كه به جا مانده و معمولا ديگر كتاب‌هاي سيره براساس اين ماخذ نوشته شده‌اند. از اين شمار مغازي واقدي و طبقات ابن‌سعد را مي‌توان نام برد. منبع چهارم درباره سيره نبوي كتاب‌هاي تاريخي است كه بخشي از آنها به شرح زندگاني پيامبر گرامي اسلام(ص) اختصاص دارد كه مهمترين آنها تاريخ‌الرسل والملوك (معروف به تاريخ طبري)، تاريخ يعقوبي و تاريخ مسعودي (معروف به مروج‌الذهب) است.
براساس مطالب كتاب، از آن گاه كه زبان پارسي در پيوند با فرهنگ اسلامي، زبان دوم معارف ديني شناخته آمد و ايرانيان به ترجمه قرآن كريم روي آوردند و شوق شاعران و محرران معطوف و متوجه تاريخ اسلام گشت، اقبال شيفته‌وار به نام و ياد كردار پيامبر گرامي اسلام(ص) در سروده‌ها و نوشته‌هاي پارسي به صورت‌هاي گونه‌گون جلوه كرد و بازتاب يافت. زين سبب است كه در آغازين سطور كهن‌ترين اثر بر جاي مانده نثر پارسي (مقدمه شاهنامه ابومنصوري) ياد و نام و ستايش حضرت نبي گرامي(ص) در اين عبارت نقش بسته و خوش درخشيده است: «سپاس و آفرين خداي را كه اين جهان و آن جهان را آفريد و ما بندگان را اندر جهان پديدار كرد و نيك‌انديشان را و بدكرداران را پاداش و پادافره برابر داشت و درود بر برگزيدگان و پاكان و دين‌داران باد، خاصه بر بهترين خلق خدا، محمد مصطفي، صلي‌الله عليه و سلم، و بر اهل‌بيت و فرزندان او باد.»
در گستره زبان فارسي از ديرباز، آگاهي به چند و چون زندگاني پيامبر اسلام(ص) به اشاره و تفصيل، تصريح و تلميح، استشهاد و استناد ـ‌به شيوه‌ها و شگرد‌هاي متعدد‌ـ كانون توجه قرار گرفته است، آن‌سان كه با احصا و تدوين آثار بر جاي مانده در اين باب مي‌توان كتاب‌ها و گزاره‌هاي فراوان فراهم آورد. بخشي از اين گزاره‌ها به نوشته‌هاي روايي تاريخي ادبي مندرج در كتاب‌هاي تاريخي ادبي و ادبي تاريخي اختصاص دارد كه در فضاي ملهم و متاثر از نقل‌هاي داستان‌وار و حتي درآميخته با ريخت‌هاي اسطوره‌گون به قلم آمده‌اند و پديدآورندگان اين روايت‌ها به مصداق هر كسي از ظن خود شد يار من، برداشت و پنداشت و شرح شيدايي خويش را از ياد كردار و گفتار نبي گرامي اسلام(ص) ورق بر ورق نوشته و به يادگار نهاده‌اند. از اين‌رو شايد ناروا ننمايد كه گفته شود بسا پاره‌هايي از اين گونه گزاره‌ها، بلكه هاله حاكم بر اغلب آنها، نشانگر ذهن و ضمير زمانه نويسندگان آنها باشد تا آن حاق حقيقتي كه در واقعيت وجود حضرت خاتم‌الانبياء(ص) به ظهور رسيده و در عالم غيب و شهادت نمايان گشته است. در عين حال آنچه هست و بر جاي است از جمله مصاديق آثار ادب فارسي محسوب و به دلائل گوناگون حائز اهميت و تامل است و نمي‌توان از ديدگاه امروزي، مقبول يا رايج در تاريخ نوشته‌ها به آنها نگريست و لازم است معيارهاي متن‌شناسي را در بازشناخت آنها مدنظر قرار داد.
در گزينه‌اي كه با نام «سر دلبران» منتشر شده، چهارده متن و روايت از مجموع متن‌هاي كهن فارسي انتخاب و تقديم شده است و در اين انتخاب و چينش سعي مدون آن بوده كه در حد امكان، رعايت ادوار سبك‌شناختي و ترتيب حدوث وقايع، مرئي و ملحوظ باشد.
اين كتاب در چهار بخش سر دلبران، نقد، يادداشت و مصاحبه، گردآوري و تدوين شده است. بخش «سر دلبران» به سه فصل گزيده متون كهن، گزيده متون بزرگسالان و گزيده متون گروه سني كودك و نوجوان تقسيم شده است. گزيده متون كهن را عليرضا كمري انتخاب كرده كه در اين انتخاب از كتاب‌هاي تاريخ بلعمي، تاريخ سيستان، كشف‌الاسرار و عده‌الابرار، روضه صفا، تاسخ‌التواريخ، طبقات ناصري و.... مطالبي را آورده است. محمود حكيمي كار انتخاب و گردآوري فصل گزيده متون بزرگ‌سال را به عهده داشته كه در اين فصل مطالبي را از نويسندگاني چون دكتر علي شريعتي، محمدرضا سرشار، سيدعلي موسوي گرمارودي، زين‌العابدين رهنما و... فراهم كرده است.
مطالب فصل گزيده متون گروه سني كودك و نوجوان را حميد گروگان انتخاب و گردآوري كرده كه در اين فصل مطالبي از مصطفي رحماندوست، جعفر ابراهيمي (شاهد)، افسانه شعبان‌نژاد، مهدي ميركياني و ... آورده است.
بخش «نقد» هم با مطالبي از استاد بهاءالدين خرمشاهي، ميثاق اميرجعفر و محمدرضا سرشار تدوين شده و در بخش «يادداشت» هم دو مطلب از رضا شيرازي و سينا علوي ديده مي‌شود.
دو گفت‌وگو از حسين حداد با دكتر عبدالكريم بي‌آزار شيرازي و احمد شاكري و يك گفت وگو از علي‌الله سليمي و محمدجواد ساوجي‌پور با حسين سيدي هم در بخش آخر اين كتاب آمده است.
چاپ نخست كتاب «سر دلبران» در شمارگان 2500 نسخه، 430 صفحه و بهاي 89000 ريال راهي بازار نشر شد.
چهارشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۸۹ - ۱۰:۰۰
چاپ نخست كتاب «سر دلبران» به كوشش حسين حداد از سوي انتشارات سوره مهر منتشر و روانه بازار نشر شد. اين اثر، گزينه‌اي از اثر تدويني نگارنده است كه ذيل عنوان موضوعي درباره ادبيات و هنر ديني فراهم آمده است./
نظر شما