به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، «آداب و رسوم نوروز» نوشته رضا شعباني تحقيق و پژوهش ارزشمندي به‌شمار مي‌آيد. به باور شعباني، در ميان تمامي روزهاي جشن و سروري که در ميان ملت‌هاي جهان وجود دارد و از گذشته‌هاي دور تا امروز اعتبار و منزلت اجتماعي خود را حفظ کرده، نوروز در رديف مهم‌ترين آن‌ها به شمار مي‌آيد.
 
اين جشن از مرزهاي جغرافيايي و فرهنگي يک کشور و يک ملت خاص (ايران و ايرانيان) فراتر مي‌رود و گستره جغرافيايي و انساني وسيعي را دربر مي‌گيرد زيرا نوروز جشن طبيعت است. وي معتقد است كه جشن نوروز كه خاستگاه اصلي آن ايران است از سده‌ها و هزاره‌هاي پيش، به بسياري از منطقه‌ها و شهرهاي دور و نزديك جهان راه يافته و رايج شده، دوام پيدا كرده و با همين نام در گستره‌اي بزرگ برگزار شده است. 

پيشينه تاريخي نوروز باستاني
وسعت قلمرو و سرزمين‌هايي كه نوروز در آن‌ها جشن گرفته مي‌شده و نيز قدمت تاريخي مراسمي كه بدين نام شدت يافته است. طبعا اين انديشه را به ذهن‌ها متبادر مي‌سازد كه بايد سابقه نوروز فراتر از پيشينه اقوام آريايي و حتي عرصه فعاليت‌هاي زيستي آنان بوده باشد. چه بسا كه در گذشته طوائف مدني گوناگوني بوده‌اند كه در طي مراتب تمدني و صيرورت‌هاي ناگزري آن به درجاتي از فهم طبيعي در باب تقسيمات سال و ماه و بالاخص نو شدن شرايط زميني توجه كرده‌اند و پس از قرن‌ها و حتي هزاره‌ها ممارست، سرانجام به شناخت دقيق لحظه تحويل سال كهنه و آغاز سال نو پي برده‌اند. 

علل ماندگاري نوروز
از دلايل ماندگاري نوروز، در گذشته و حال، صرف نظر از يكي شدن تمنيات و عووالم خاص و عوام با يكديگر، شايد بر سر لطف آمدن رهبران و بزرگان قوم نسبت به زيردستان باشد. هسته مركزي اقتدار ملي هر كس كه مي‌بود، به پيروي از سنتي كهن خود را موظف مي‌ديد كه بار عام دهد و عجز و مساكين و همه درماندگاني را كه به هر نحو ستم ديده و از دست كساني عاصي شده بودند ولو اين كه مقام ستمگر، شخص شاه و حاكم روز بوده باشد، بپذيرد و به تظلمات آنان گوش فرا دهد. 

جشن نوروز در ميان زرتشتيان
شعباني معتقد است كه در ميان ايرانيان، طبعا انتظار آن است كه زرتشتيان پاسدار منضبط آداب كهن محسوب شوند. دستور پشوتن‌جي سنجانا از روي يك پيشينه باستاني درباره برگزاري جشن نوروز مي‌نويسد: «ايرانيان باستان پيش از آن‌كه تحويل سال واقع شود سراپاي خود را مي‌شستند، جامه نو مي‌پوشيدند، با سرودن «اوستا» و انجام تشريفات مذهبي بر سر سفره نوروز كه به ترتيت خاص با شيريني، شمع، آيينه، گل، سبزه، نقل، مجمر آتش، عود و ساير خوردني‌ها و آشاميدني‌ها نيكو آراسته مي‌شد، به انتظار شنيدن صداي كوس و دهل شاهي كه آغاز نوروز بود مي‌نشستند، چون لحظه نوروز مي‌شد ابتدا ريش سفيد يا سالمندترين عضو خانواده برخاسته و به هر يك از اهل خانه سه قاشق عسل با سه دانه آب نبات با شيريني ديگر با سه دانه سكه زرين يا سيمين و سه برگ سبز داده به آن‌ها تبريك نوروزي مي‌گفت، سپس همه خانواده برپا ايستاده با صداي بلند، اوستاي تندرستي را مي‌سرودند و براي خود و بستگان از اهورامزدا ديرزيوي و نيكنامي و شادكامي و فراخ‌روزي را خواستار مي‌شدند. 

نوروز در اسلام روزي مبارك است
بسياري از مسلمانان جهان، نوروز را روزي مبارك مي‌دانند چرا كه حق تعالي در كتاب آسماني خود فرموده است: «ان الدين عندالله الاسلام» از نظر خداوند دين يعني اسلام و تسليم بودن در برابر احكام الهي، هر گاه شارع مقدس براي مسلمانان فرماني صادر فرموده اطاعت مي‌شود و هر گاه آنان را از عملي بازداشت خودداري مي‌شود. خداوند در قرآن مجيد فرموده است: «آن‌چه را كه رسول براي شما مي‌آورد بگيريد و از آن‌چه كه شما را بازداشت خودداري كنيد.» بنابراين نوروز همان‌گونه كه در اخبار وارد شده است روزي مبارك است و علماي دين اين اخبار را نقل كرده‌اند. 

بخش‌هاي مختلف كتاب آداب و رسوم نوروز
براي بررسي جامع آيين نوروزي و شناخت پيشينه تاريخي آن و نيز علت ماندگاري آن، کتاب به يک مقدمه و نه فصل تقسيم شده است. در مقدمه کتاب پيشينه تاريخي، ويژگي‌هاي عيد نوروز و علت‌هاي ماندگاري آن تشريح شده است. 

فصل اول به چگونگي نام‌گذاري و علت‌هاي پيدايش نورزو اختصاص دارد. مقدمات نوروزي همچون چهارشنبه‌سوري، قاشق‌زني، حاجي فيروز و... موضوع فصل دوم را تشکيل مي‌دهد. جنبه‌هاي مختلف نوروز در فصل سوم بررسي شده و جشن‌ها و مراسم نوروزي در فصل پنجم ‌آمده است. 

در فصل ششم سير تاريخي نوروز در دو بخش ايران باستان و دوران اسلامي، بررسي شده است. نوروز در روايات اسلامي موضوع فصل هفتم است و نوروز در ميان ديگر اقوام و ملل در فصل هشتم مورد بررسي قرار گرفته است. فصل نهم و پاياني آيين نوروزي در بخش‌هاي مختلف ايران را بررسي کرده است.