شرح مقدماتی فلسفه روسو به روایت دلینی

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «روسو» نوشته جیمز دلینی به ترجمه مسعود آذرفام به تازگی از سوی نشر مرکز در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.

ژان ژاک روسو در ۱۷۱۲ در ژنو به دنیا آمد. او یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین اندیشمندان عصر روشنگری و در واقع کل تاریخ فلسفه است. فلسفه سیاسی او تأثیر عمیقی بر انقلاب فرانسه، نظریه سوسیالیستی و ظهور ناسیونالیسم گذاشت. کتاب حاضر نیز با وضوحی مثال زدنی و برحسب موضوع به آثار اصلی روسو می‌پردازد و شرح کلی بسط اندیشه او را در اختیار خواننده می‌گذارد. علاوه بر این جیمز دلینی با نهادن اندیشه روسو در زمینه عصر روشنگری، افادات او به نظریه اجتماعی، نظریات طبیعی انسان، فلسفه تعلیم و تربیت، فلسفه سیاسی و … را بررسی می‌کند.

مترجم کتاب در پیشگفتاری بر این اثر می‌نویسد: «ژان ژاک روسو برای من فیلسوفی بوده است که همواره احساس پیوندی عمیق را با او داشتم. در واقع بخش اعظمی‌ از علت اینکه تصمیم گرفتم وارد فلسفه به عنوان یک پیشه شوم، خوانش گفتاری درباره منشاء نابرابری او بود. به گمانم دلیلش این است که زمانی که من آثار او را می‌خوانم، واقعاً احساس می‌کنم، با من مستقیماً سخن می‌گوید یا دست کم با کسی که درگیر همان پرسش‌ها، همان احساس ناامنی و همان دغدغه‌هایی است که من دارم و تقریباً همیشه پس از خوانش آثار او احساس بهتری به این امور داشته‌ام. خلاصه اینکه آثار او برای من مایه تسلی بودند و هنوز نیز هستند. کوشش برای نگارش کتابی درباره چهره‌هایی همچون روسو از چند جهت دشوار است. با خود کلنجار می‌رفتم که کدام یک از متون او را برگزینم و کدام‌ها را قلم بگیرم و چگونه ایده‌های او را در بستر امروزی تری قرار دهم.»

آذرفام درباره اهمیت روسو می‌نویسد: «ژان ژاک روسو را به حق می‌توان یکی از بزرگترین اندیشمندان تاریخ غرب دانست. در اوج عصر روشنگری آن زمان که همگان مبهوت دستاوردهای عالم مدرن بودند و مقولاتی چون پیشرفت، عقلانیت مدرن، آزادی، تکنولوژی و غیره امور بی‌چون و چرا می‌نمودند، روسو با نوشتن گفتاری درباره علوم و هنرها با دقت و ظرافت هر چه تمام‌تر ارکان اساسی دنیای مدرن را به چالش کشید. البته این نقادی مدرنیته را نباید دفاع از سنت تلقی کنیم. روسو علاوه بر نقادی بنیادین مولفه‌های مدرنیته جزمیات سنت را نیز از تیغ نقد می‌گذراند. شاهد این مدعا خصومت شدید کلیسا با او بود که حتی موجب گریختن‌اش از فرانسه شد. در نتیجه روسو با ایستادن بر آستانه سنت و مدرنیته و نشان دادن امکانات و محدودیت‌های این دو دنیا موضعی منحصر به فرد می‌گیرد.

تاثیر روسو بر نظر و عمل دوران پس از خودش غیر قابل تردید است. آراء و اندیشه‌های روسو در ساحت عمل تاثیری ژرف بر انقلاب فرانسه و رویدادهای پیش و پس از آن نهادند و در ساحت نظر نیز فیلسوفانی چون کانت، هگل، مارکس و جنبش‌های نظیر رمانتیسم عمیقاً از او تاثیر پذیرفتند. از این رو بازگشت به روسو و خواندن آرا و ایده‌های او نه تنها معقول که ضروری به نظر می‌رسد.»

مترجم کتاب درباره این اثر توضیح می‌دهد: «دلینی تلاش کرده هرچند به اجمال تقریباً همه آثار روسو و جنبه‌های مختلف فلسفه او را بررسی کند و از این رو این اثر یکی از بهترین شروح مقدماتی فلسفه روسو به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین مزایای کتاب حاضر ارجاع مکرر به خود فیلسوف است که می‌تواند خواننده را فراتر از شروح به مطالعه متون اصلی سوق دهد.»

آذرفام درباره ترجمه این اثر یادآور می‌شود: «در ترجمه نقل‌قول‌های روسو از آثار مختلف به دلیل خطاهای بعضاً فاحشی که در ترجمه انگلیسی راه یافته بود متن اصلی فرانسه را اساس قرار دادم. در عین حال که از ترجمه‌های فارسی آثار روسو بهره گرفتم تمام پانویس‌ها از مترجم است و یادداشت‌های مولف که با اعداد داخل قلاب مشخص شده‌اند به آخر هر فصل انتقال داده شده است. در موارد انگشت شماری برای انتقال بهتر معنا واژه یا عباراتی را به ترجمه افزودم که برای متمایز ساختنشان از اضافات مولف که با پرانتز مشخص شده‌اند آنها را در قلاب آورده‌ام.»

کتاب «روسو» نوشته جیمز دلینی به ترجمه مسعود آذرفام با شمارگان ۱۲۰۰ نسخه در ۲۱۶ صفحه به بهای ۴۹ هزار و ۵۰۰ تومان از سوی نشر مرکز منتشر شده است.