سه‌شنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۰ - ۰۸:۴۶
حاکمیت‌ها در فضای مجازی چگونه رقم می‌خورد؟

سرعت رشد و توسعه فناوری اطلاعات و موج چهارم در زندگی بشر عصر مجازی در کتاب «موج چهارم عصر فضای مجازی» بررسی شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب در سیزده فصل با عنوان اینترنت اشیا، رایانش ابری، کلان داده، زنجیره بلوکی بلاکچین و بیت کوین، فناوری‌های نسل پنجم شبکه ارتباطی، رایا امنیت (امنیت شبکه)، توسعه کسب و کارهای دانش‌بنیان حوزه فاوا، امنیت و دفاع سایبری، اقتصاد دیجیتال، تحول دیجیتال، ارتباط ماهواره، ارتباط کوانتومی، شبکه ملی اطلاعات و جویشگر بومی تدوین شده است.

مهدی غیاثی، مولف کتاب در ابتدا نگاهی دارد به تغییرات اساسی و شگرفی در طول تاریخ زندگی بشر رخ داده است که از آن‌ها به عنوان موج یا انقلاب یاد می‌شود. به بیان نویسنده موج اول این انقلاب کشاورزی بود. این موج به 800 سال قبل از میلاد حضرت مسیح برمی‌گردد و تا قرن هفدهم میلادی ادامه داشته است. موج دوم در قرن هفدهم میلادی به وقوع پیوست و تا قرن بیستم ادامه یافت. تولید محصولات صنعتی و افزایش تیراژ آن‌ها از اهداف حاکم بر جوامع آن روزگاران بود.

به اعتقاد مولف کتاب موج سوم از دهه پنجاه میلادی آغاز شد و تا به حال کمابیش ادامه دارد. عقل‌گرایی و گرایش به فردگرایی از ارزش‌های حاکم در این موج است. فناوری ارتباطات و جامعه و جامعه اطلاعاتی و نظام‌های ارزشی حاکم بر جوامع، الگوهای رفتاری و جهان‌بینی ملت‌های مختلف را در سال‌های اخیر تحت‌الشعاع خود قرار داده است. شبکه‌های ارتباطی تغییردهنده فاصله‌ها شده است. آرا و افکار به سرعت نشر پیدا کرده است و شهروندان، نهادها و سازمان‌ها می‌توانند با تغییر ساختاری ایجاد شده در فضای ارتباطی سنتی با همدیگر تعامل داشته باشند.

در موج چهارم یک شبکه جهانی درهم‌تینده‌ای وجود خواهد داشت که در آن همه چیز به همه کس متصل می‌شود. مردم، دستگاه‌ها، منابع طبیعی، خطوط تولید صنعتی، شبکه تهیه و توزیع محصول و خدمات، مزارع کشاورزی، مراکز تولید صنعتی، شبکه‌های تهیه و توزیع محصول و خدمات، مزارع کشاورزی، مراکز تولید، انتقال و توزیع انرژی و در واقع همه جوانب زندگی اقتصادی و اجتماعی از طریق حسگرها و نرم‌افزارها به شبکه مجازی متصل می‌شوند.

رشد سریع ابزارهای مورد نیاز برای ساخت عنصر مجازی، مهم‌ترین عنصر شتاب‌دهنده در راستای تحقق موج چهارم است. فناوری ادوات الکترونیکی و نیمه‌هادی‌ها به سرعت در حال رشد هستند. اما غیاثی بیان می‌کند که عنصر چهارم که شاید مهم‌ترین و کلیدی‌ترین عنصر در پیشبرد موج چهارم باشد، اینترنت اشیاست. در این عنصر میلیاردها انسان و شی با همدیگر در شبکه اطلاعاتی جهانی ارتباط خواهند داشت.

اما مهم‌ترین هدف اینترنت اشیا چیست؟
نویسنده در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «هدف اینترنت اشیا توانمندسازی اشیا برای اتصال در هر زمان و مکان، با هر چیزی و هر شخصی است که از هر مسیر یا شبکه و خدمت به صورت ایدئال استفاده می‌کند. این فناوری جدید به حضور نافذ محیطی توجه کرده و در محیطی که دیجیتالی و مجازی است، باعث شکل‌گیری محیط‌های هوشمند می‌شود. این فناوری در حوزه‌های مختلف نظیر انرژی، حمل و نقل و سلامت مورد بهره‌برداری قرار گرفته و می‌تواند به افزایش بهره‌وری و بهمینه‌سازی استفاده و مصرف منابع در این حوزه‌ها و حوزه‌های عمودی دیگر کمک کند.»

نویسنده در این کتاب به ماهیت فضای مجازی و تاثیر آن در زندگی افراد نگاهی داشته است و در این باره بیان می‌کند: «ماهیت فضای مجازی با معماری و ساختار غیرمتمرکز آن نحوه اعمال حکمرانی بر این فضا را به موضوعی پیچیده بدل کرده است. این پیچیدگی را می‌توان از این جهت بررسی کرد که اولا ماهیت فضای مجازی ماهیتی جهانی است و کلیت آن نمی‌تواند از سوی دولت‌های ملی حکمرانی شود، زیرا دولت‌های ملی در گستره سرزمین و محدوده ملی خود دارای صلاحیت اعمال حکمرانی هستند. ثانیا تحقق موفقیت در فضای مجازی نیازمند همکاری و مشارکت فعالانه و حداکثری ذی‌نفعان بخش دولتی، بخش خصوصی و بخش مدنی در سراسر دنیاست. این ذی نفعان شامل مالکان، متصدیان، شبکه‌ها و خدمات سراسر دنیا، ثبت‌کنندگان نام‌های دامنه، سازمان‌های منطقه‌ای تخصیص آدرس‌های ای پی، سازمان‌های استاندارد، مجریان و متصدیان شبکه‌ها و خدمات سراسر دنیا، ثبت‌کنندگان نام‌های دامنه، سازمان‌های منطقه‌ای تخصیص آدرس‌های ای پی، سازمان استاندارد، مجریان و متصدیان خدمات اینترنتی و کاربران اینترنت است.

فضای مجازی در زمان حاضر در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مردم جهان نفوذ کرده و در حال ایجاد یک تمدن جدید بشری است که از تمدن‌های قبل به مراتب فراگیرتر است. بدون شک حکمرانی چنین فضایی – که از یک طرف با تسهیل ارتباط و ارائه فناوری‌ها و خدمات جدید و شگفت‌‌آور ضریب نفوذ بسیار بالایی داشته و بسیار سریع‌تر از فرهنگ غرب در حال هضم کردن کاربران، یعنی مردم است و از طرف دیگر با قابلیت‌های خود در حال تبدیل کردن حاکمیت ملی به یک حاکمیت شبکه‌ای و شرکتی فرامرزی است که این امر را به پدیده‌ای بسیار پیچیده و خطیر تبدیل می‌نماید.

این مسئله بیش از سایر کشورها برای جمهوری اسلامی ایران یک تهدید حساب می‌شود، زیرا این کشور همواره در معرض تهدیدات دشمنان خود به خصوص جریان صهیونیسم قرار دارد و اکثر شرکت‌های بزرگ و صاحب نفوذ در فضای مجازی تحت سلطه این جریان هستند.»

نویسنده در این کتاب همچنین موضوع حاکمیت در فضای مجازی را مطرح می‌کند و دراین باره به دو دیدگاه ویل دورانت و ابن خلدون اشاره می‌کند و می‌گوید: «بر اساس تحلیل‌های ویل دورانت انسان مدنی بالطبع نیست... انجمن کردن با نظایر خود، پیش از آنکه نتیجه میل و رغبت وی باشد، برخاسته از عادت و غریزه تقلید و فشار اوضاع و احوالی است. ابن خلدون بر این اعتقاد است که از کشاکش نسل چهارم با بازماندگان نسل‌های پیشین انشعابی جدید شکل می‌گیرد که به تدریج نظام سیاسی، اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد...

عصبیت از دیدگاه ابن خلدون، تعلق خاطر یک فرد به مجموعه خویش است. این خلدون تاسیس یک نهاد اجتماعی و همچنین مراحل استقرار آن را در یک منحنی صعودی – نزولی رسم می‌کند. او بر این اعتقاد است که جایگاه ارجمند موسس در یک روند تدریجی به اعقاب او منتقل می‌شود، بی‌‌آنکه جانشینان رنج پیشگامان خود را احساس کنند.

ابن خلدون می‌گوید: عصبیت پیروزمند با دست یافتن به اموال و ثروت‌های جریان مغلوب به نقطه برخورداری و تنعم می‌رسد و به همین دلیل شجاعت و عصبیت خود را از دست می‌دهد، تا آنجا که فرزندان را اعقاب آن‌ها از خدمت یکدیگر سرباز می‌زنند.»

کتاب «موج چهارم عصر فضای مجازی (معرفی 13 موضوع در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات» تالیف مهدی غیاثی در 278 صفحه به بهای 84 هزارتومان از سوی نشر اندیشه احسان منتشر شده است.
 
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها