خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کامران برادران: در میان چهره‌های سرشناس موسیقی دهه‌های 60 و 70 آمریکا، باب دیلن نمونه‌ای شاخص است؛ آتشفشانی از ترانه، نت و ملودی که به‌شکلی غریب و غیرقابل‌پیش‌بینی دیدگاه‌ها و بصریت‌های خود را در آثارش متبلور می‌کند. ستون‌نویس مجله رولینگ استونز زمانی نوشت که دیلن آتشی است خاموش‌نشدنی و جاودان که نمی‌توان در برابر قدرتش مقاومت کرد.

باب دیلن و آثارش روحی تازه به هنر دمید و با کمک ترانه‌های خود که تلفیقی از سبک‌های گوناگونی چون کانتری، فولک، راک و بلوز بود الهام‌بخش بسیاری شد. دیلن با اشعار بدیع خود نشان داد که هنر همچنان می‌تواند در برابر نیستی و زوال مقاومت کند.

بسیار درباره باب دیلن نوشته‌اند: «چرا باب دیلن اهمیت دارد»، اثر ریچارد توماس، «باب دیلن: بدون راهی به سوی خانه» اثر رابرت شلتون، «باب دیلن در آمریکا» نوشته شان ویلنتز و «زنده ماندن در جهانی بی‌رحم» به قلم تری گانس و کتاب‌های بی‌شمار دیگر. تمامی این آثار به سبک و سیاق خود تلاش داشته‌اند جهان دیلن، آثارش و دیدگاه او به پیرامون را ترسیم کنند، چه از خلال نوشتن بیوگرافی و چه مصاحبه و بررسی فرآیندهای ضبط آلبوم‌های این موسیقی‌دان.

در میان این آثار بی‌شمار، کتاب «هنر سیاسی باب دیلن» جایگاه ویژه‌ای دارد. همان‌گونه که از عنوان پیداست، این کتاب که مجموعه‌ای است از مقالات با ویراستاری «دیوید بوچر» و «گری براونینگ» بنا دارد ترانه‌ها و آثار دیلن را در چارچوب و قابی دیگر بررسی کند. شش نویسنده‌ای که در این کتاب جالب‌توجه قلم زده‌اند هر کدام به نحوی جهان دیلن را با نقد ادبی، فرهنگ عامه و فلسفه سیاسی پیوند می‌زنند و نشان می‌دهند که این جهان چه پتانسیل‌ها و امکان‌های شگرفی در دل خود دارد.

این کتاب تلاشی است برای بررسی هنر دیلن با بهره‌گیری از نظریات معاصر در زیبایی‌شناسی و سیاست. دیلن آثار بسیار دارد و همین امر سبب می‌شود که غالب کتاب‌هایی که به بررسی آن‌ها می‌پردازند خود را به دوره یا دهه‌ای مشخص در کار او معطوف کنند. با این همه، «هنر سیاسی باب دیلن»‌ سراسر سفر هنری دیلن را مد نظر قرار می‌دهد و در عین حال بر شماری از لحظات مشخص و ویژه نیز انگشت می‌گذارد.
 

از یک سو البته اطلاق «سیاسی» به آثار دیلن ممکن است غریب به نظر برسد، خاصه برای کسانی که آشنایی چندانی با آثار این موسیقیدان ندارد. معمولا دیلن را ترانه‌سرا، نوازنده و خواننده‌ای می‌دانند که در دهه 1960 بر سر زبان‌ها افتاد. خود دیلن هم البته بارها تاکید کرده که هنرمند پاپ است و هرگونه برچسب دیگر بر خود را رد کرده است. با این وجود، انکار نمی‌تواند کرد که همین هنر «عامه‌پسند» دیلن توانست هنجارهای شخصی، سیاسی و اجتماعی در آن سال‌ها را دستخوش تغییر قرار دهد. دیلن در آن سال‌ها با ترانه‌ها خود زوال و پوچی رؤیای آمریکایی را نمایان کرد و از جهانی آن سوی این تصاویر پر زرق و برق سخن به میان آورد. تا انتهای سال‌های 1960، دیلن توانست واقعیتی جایگزین را برای مخاطبان خود ایجاد کند: واقعیتی ورای رسوم و آداب‌ها.

با این همه، دیلن را نمی‌توان صرفا بخشی از جنبش ضدفرهنگ آن سال‌های به حساب آورد و تاکید این کتاب نیز اساسا بر همین نکته است: دیلن گرچه فرهنگ اعتراض را می‌پذیرفت، اما جریان‌های معمول آن روزها همچو هیپیسم را به باد انتقاد می‌گرفت. او هیپیسم برآمده از مخدر و توهم‌های کودکانه را رد کرد و آنان را فریب‌خورده از فرهنگ حاکم تلقی کرد. بنابراین، آنگونه که نویسندگان این کتاب 190 صفحه‌ای استدلال می‌کنند، گذار و تحول ویژگی اصلی حیات هنری باب دیلن است و این امر را می‌توان در ترانه‌ها و اشعار او طی زمان شاهد بود.

«هنر سیاسی باب دیلن» علاوه بر مقدمه شش فصل دارد: «فرار ولگرد» نوشته اندرو گمبل، «نقد باب دیلن بر قضاوت: اندیشیدن درباره قانون» نوشته ریچارد براون، «یهودا و خیانت‌های باب دیلن»، نوشته مایکل جونز، «بانگ بشریت: دوره اکسپرسیونیستی باب دیلن» نوشته لارنس ویلد، «دیلن و لیوتار» به قلم گری براونینگ و «تصاویر و حقایق تحریف‌شده: سیاست، شاعرانگی و اعتراض در ترانه‌های باب دیلن». در تمامی این فصول نویسندگان تلاش دارند جهان سیاسی نهفته در آثار دیلن را بررسی کرده و به بحث بگذارند.

برای مثال، فصل نخست تاکید خود را بر موضع‌گیری دیلن در قبال سازوکاری می‌گذارد که مفهوم سیاست را شکل می‌دهد. نویسنده تبیین می‌کند که در نهایت تعریف دیلن از سیاست در یک جمله خلاصه می‌شود: جهانی که به راه اشتباه رفته است. وی همچنین قضاوت‌های تند و تیز دیلن درباره سیاست را از خلال مضامینی چون بیگانگی و دور شدن از واقعیت بررسی کرده و تبیین می‌کند که این بیگانگی جایگاه اساسی در جهان سیاسی این خواننده دارد و این امر خود را در استعاره‌هایی که وی به کار می‌گیرد نمایان می‌کند.

فصل دوم از سوی دیگر مفهوم قانون و نظم را در آثار دیلن بررسی می‌کند. وی تبیین می‌کند که نه‌تنها آثار دیلن بسیار سیاسی بوده بلکه در آن‌ها می‌توان نشانه‌هایی آشکار از نقد وضعیت موجود آن روزهای آمریکا را، ‌از سیاسی گرفته تا اقتصادی و اجتماعی، دید. وی همچنین تغییرات صورت‌گرفته در آثار متاخرتر دیلن را واکنشی به بیگانگی پساصنعتی در جهان پست‌مدرن می‌داند. نویسنده این بخش همچنین نشان می‌دهد که عدم ارجاع مستقیم به مضامین سیاسی در آثار دیلن خود نشان‌دهنده درک عمیق این هنرمند از مفهوم سیاست است.

باقی فصول کتاب نیز هر کدام می‌کوشند با بررسی دوره‌ای از حرفه هنری باب دیلن و بهره‌گیری از آرای نظریه‌پردازانی چون آدورنو، دریدا، بدیو و میشل فوکو ایده امر سیاسی در جهان باب دیلن را بررسی کنند.

کتاب «هنر سیاسی باب دیلن» را انتشارات پالگریو مک‌میلان در سال 2004 منتشر کرد.