تری ایگلتون در کتاب «مارکس و آزادی» عقاید کلیدی مارکس را در زمینه‌های فلسفه، انسان‌شناسی و تاریخ بیان می‌کند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) تری ایگلتون یکی از پژوهشگران و فلاسفه معاصر است که سال ۱۹۴۳ متولد شده و در ایران نیز مخاطبانی دارد. او به نقد ادبی برپایه نظریه مارکسیست‌ها پرداخته و می‌پردازد و تفسیر آرای مارکس و مارکسیست‌ها هم گوشه‌ای از فعالیت‌های کارنامه اوست. او مقالات مختلفی درباره ادبیات، فلسفه وفلاسفه دارد و کتاب‌ «درآمدی بر نقد ادبی» یا «پیش‌درآمدی بر نقد ادبی» ‌اش بین مخاطبان ایرانی شناخته‌شده است.

او در کتاب «مارکس و آزادی» ‌خود، در این‌نکته تامل کرده که کارل مارکس فیلسوف آلمانی، بیش از آن‌که دغدغه برابری داشته باشد،  دغدغه تفاوت‌ها را دارد. او همچنین در پی تشریح این‌ مفهوم است که آزادی برای مارکس، مستلزم رهایی از کار دستمزدی است؛ یعنی نوعی وفور در تولید و فراوانی آن‌چه به لحاظ مادی ضروری است. ایگلتون معتقد است ما انسان‌ها زمانی آزادیم که مثل هنرمندان، رها از مهمیز احتیاجات و نیازهای جسمانی‌مان، تولید کنیم و مارکس هم همین‌سرشت را جوهر تمام انسان‌ها دانسته است. اما پیش از این‌بحث‌ها، ایگلتون این‌سوال مهم را مطرح می‌کند که وقتی مارکس، ذهن فلسفی را مسخره می‌کرده، از چه‌جهت و به‌چه‌دلیلی باید او را فیلسوف دانست؟

آن طور که مارکس می‌گوید کارگر تنها زمانی احساس آسودگی می‌کند که مشغول کار نیست، و تنها زمانی ناآسوده است که مشغول کار است. پس بیگانگی فرایندی چند بُعدی است که نه تنها کارگر را از طبیعت، از محصول خود، از خودِ فرایند کار و از جسم‌اش جدا می‌کند، بلکه منجر می‌شود از فعالیت زیستی جمعی، که او را تبدیل به انسانی واقعی می‌کند دور شود. مارکس می‌نویسد: «به طور کلی، این گزاره که انسان از هستی نوع خود بیگانه شده بدان معناست که انسان از دیگران بیگانه شده است و همه از ذات انسانی بیگانه شده‌اند.»

اگر مارکس فیلسوف است، فیلسوف چه حوزه‌ای است؟ بی‌شک نه حوزه‌ای به عظمت «موجودیت انسان» و البته‌ای نه حوزه‌ای محدود همچون اقتصاد سیاسی. هدف از اندیشه او ارائه نوعی نظریه کیهانی همچون دین و دربرگرفتن تمام مشخصه‌های حیات انسان نبوده است. درست است که همکاران او، فردریش انگلس، نظریه‌ای بسیار جاه‌طلبانه به نام ماتریالیسم دیالکتیک ارائه کرد که هدفش ایجاد ارتباط میان همه‌چیز، از فیزیک و زیست‌شناسی گرفته تا تاریخ و اجتماع، است.