دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ - ۱۴:۱۳
کشت بدون خاک، روشی محبوب برای صنعت و کشاورزی خانگی

سابقه پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک به قرن 17 میلادی برمی‌گردد. امروزه این روش کشت به دلیل دارا بودن مزایایی همچون کاهش هزینه‌ها، تقویت خاک و محافظت از گیاهان در برابر علف هرز و آفت‌ها، در دنیا مورد توجه واقع شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به علت وابستگی جهان به خاک و کشت بیش ‌از حد در زمین‌های کشاورزی طی سالیان متوالی، کشاورزان مجبور به استفاده‌ فراوان از کود برای تقویت خاک و همچنین محافظت از گیاهان در برابر علف هرز، آفت و … شدند. به‌منظور تأمین این نیازها، مواد شیمیایی زراعی تولید و به‌عنوان مواد ضروری به کشاورزان فروخته شد. اکنون این مواد هزینه تمام‌شده عظیمی را در جریان عملیات زراعی به کشاورزان تحمیل می‌کنند. این هزینه‌های بالا، در کنار اثرات ناشی از تغییرات آب و هوایی و خشکسالی، بر کشاورزی تأثیر منفی می‌گذارد.
 
یکی از مدل‌های کشاورزی مدرن، «کشاورزی هیدروپونیک» یا «آب‌کشت» است. این نوع از کشاورزی که با عنوان «کشاورزی بدون خاک» هم شناخته می‌شود، مدتی است که در جهان به‌طور ویژه‌ای به آن پرداخته می‌شود و شرکت‌های استارتاپی گوناگونی هم به این روش کشت پرداخته‌اند. در کشاورزی بدون خاک، محصولات در محلول‌های مغذی رشد می‌کنند. این روش همچنین برای پرورش گیاهان خانگی بسیار محبوب است و خطر قرارگیری محصولات در معرض آفات و شرایط سخت آب و هوایی را کاهش می‌دهد.
 
کتاب «تولید محصولات کشاورزی با روش‌های نوین (کشت بدون خاک)» تألیف مشترک احمد توبه؛ استاد دانشگاه محقق اردبیلی و سید کریم تهامی؛‌ کارشناس ارشد علوم باغبانی و عضو جهاد دانشگاهی واحد اردبیل، ابتدا مقدماتی درباره کشت بدون خاک و وضعیت کشت‌های گلخانه‌ای و کشت بدون خاک در ایران مطرح کرده، در ادامه فواید و مضرات سیستم‌های هیدروپونیک را بیان می‌کند و سپس به بررسی محیط‌های کشت هیدروپونیک، سیستم‌های کشت بدون خاک، پرورش علوفه به روش هیدروپونیک، تولید هیدروپونیک گل و سبزیجات گلخانه‌ای، نکات لازم برای موفقیت در کشاورزی هیدروپونیک، آیروپونیک، آموزش کشت هیدروپونیک خانگی و کنترل آفات در گلخانه‌های هیدروپونیک می‌پردازد.


آب‌کشت؛ روشی که چندان هم جدید نیست!
«سابقه پرورش گیاهان به طریقه آبکشت به‌‌صورت آزمایشی به قرن هفده برمی‌گردد. در سال 1666 میلادی، «داس بویل» تلاش زیادی انجام داد تا گیاهان را در شیشه‌هایی که فقط با آب پر شده بود، پرورش دهد. در این آزمایش، رشد گیاهان کاملا خوب بود، ولی تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که رشد گیاه بسیار کمتر از حد معمول بوده است و افزایش وزن مشاهده شده به ماده‌سازی حقیقی و تغییر و تبدیل آب به مواد گیاهی نسبت داده شد. در سال 1699 «وودوارد» گیاهان نعنا را در آب‌هایی با خلوص متفاوت پرورش داد و مشاهده کرد که در آبی که به آن مقداری خاک اضافه شده بود،‌ رشد بیشتر بود. تفسیر واقعی نتایج نشان داد که خاک اضافه شده، دارای مقداری از مواد غذایی مورد نیاز گیاه بوده و به همین دلیل سبب افزایش رشد گردیده است.
 
احتمالا مهم‌ترین کار اولیه در توسعه کشت بدون خاک به‌عنوان یک هدف تجاری در سال 1930 توسط گریک انجام گرفته بود. روش مورد استفاده وی عبارت از آب‌کشتی عمیق بدون استفاده از بستر جامد بود. از آنجا که کنترل تغذیه یکی از مزایای بسیار مهم کشت بدون خاک می‌باشد، لذا بایستی این نوع سیستم کشت مورد توجه قرار بگیرد، اما امروزه شرایط اقتصادی یکی از عوامل مهم در این زمینه می‌باشد.»
 

گوجه‌فرنگی، گیاهی مناسب برای کاشت هیدروپونیک
«گوجه‌فرنگی بیشترین تولید جهانی را در سیستم‌های پرورش گیاهان هیدروپونیک دارد، زیرا این گیاه از نظر فیزیولوژی و واکنش به تکنیک‌های مدیریتی به جهت‌های هم‌زمانی دوره‌های رشد رویشی، گلدهی و میوه‌دهی، حائز اهمیت است. به‌علاوه بوته‌های گوجه‌فرنگی می‌توانند در شرایط هیدروپونیک با کمترین مصرف مواد سمی به ارائه بالاترین میزان عملکرد حتی در سیستم‌های ارگانیک بپردازند. پرورش گوجه‌فرنگی در سیستم‌های هیدروپونیک، نیازمند تخصص و مهارت کافی است تا عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد سریع بوته‌ها به میزان دقیق به‌کار گرفته شوند. امروزه مصرف صحیح فرمولاسیون‌های جدید عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان و نظارت دقیق‌ بر سیستم‌های هیدروپونیک از مهم‌ترین ابزارهای تولید اقتصادی محصول گوجه‌فرنگی به‌شمار می‌آیند. نظارت دقیق در پرورش هیدروپونیک گوجه‌فرنگی می‌تواند از مصرف کودها به شدت بکاهد و مقادیر ضایعات آن‌ها را به حداقل برساند.»
 
نخستین چاپ کتاب «تولید محصولات کشاورزی با روش‌های نوین (کشت بدون خاک)» در 120 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 25 هزار تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی استان اردبیل راهی بازار نشر شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها