به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در دنیای به سرعت در حال تغییر، ارائه خدمات در حوزه‌های اجتماعی و انسانی نیازمند بررسی‌های بیشتر است چرا که با خواسته‌ها و نیازهای بسیار گسترده و متنوع و در مقابل با منابع محدود روبرو هستیم. ارزیابی نیازها به عنوان مبنا و اصل محسوب می‌شود که می‌تواند به سیاستگذاران، مدیران، سازمان‌های اجتماعی، مددکاران اجتماعی و متخصصانی که با نیازهای گوناگون مراجعان خود روبرو هستند در شناخت روند و مشکلات جدید در افق چشم‌انداز حرفه‌ای خویش کمک شایان توجهی کنند.

این کتاب، اثری عملیاتی و کاربردی است که توسط جمعی از محققان حوزه اجتماعی ارائه شده است که هریک از نویسندگان تجربه‌ای جامع در انجام ارزیابی‌های لازم در لایه‌های مختلف اجتماع را دارا هستند و به صورت گام به گام به خوانندگان در فرآیند انتخاب طرح پیشنهادی صحیح، ارزیابی طرح، دقت در تجزیه و تحلیل داده‌ها و در آخر تهیه یک گزارش آکادمیک و علمی کمک شایان توجهی کنند.

به بیان ساده، ارزیابی نیازها فرآیندی است که به ارزیابی کمبودها می‌پردازد. نکته جالب توجه در مورد این تعریف چنین است که متغیرهای زیر هم توصیف مختصر، مناسب واژه‌ها هستند. در مثال‌های پررنگ شده، واژه ارزیابی به عنوان مترادف برآورد و ارزیابی به کار رفت.

     کتاب در پنج فصل به این موضوعات می‌پردازد ارزیابی نیازها چیست؟ گام‌های اولیه در فرآیند ارزیابی نیازها، انتخاب طرح ارزیابی نیازها، تحلیل و آنالیز داده‌های ارزیابی نیازها، نگارش گزارش ارزیابی نیازها، ارزیابی نیازهای آموزش کارکنان و انجام ارزیابی ایالتی نیازها.

ارزیابی نیازها چگونه متناسب با شرایط سازمانی خواهد بود؟
اغلب زمانی که خدمات اجتماعی را در نظر می‌گیریم، به مسائلی فکر می‌کنیم که در حال حاضر وجود دارند. مانند آب آشامیدنی که از شیر آب می‌آید، همیشه در دسترس ما هستند که احتمالا قبل از وجود آن‌ها به زمان فکر نکردیم. با این وجود، گاه‌گاهی مشکلات اجتماعی اغلب در طول شب رخ می‌دهد یا ایجاد می‌شوند؛ زیرا برخی ناظران دقیق تمایل یا الگو را کشف می‌کنند و مشکل را به اطلاع عموم مردم می‌رسانند (برای مثال سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، سوء استفاده الکترونیک) تراژدی که فرد عاشق، دوست یا اعضای خانواده کاتالیزی برای برنامه‌های جدی خواهد بود.

سپس مشکلات اجتماعی ریشه‌های جدید خواهند داشت یا به ردپای سوابق موجود برمی‌گردد. به طور مشخص، مشکلات و دشواری‌هایی مانند اعتیاد به الکل/مواد مخدر، بی‌خانمانی، بیماری روانشناختی و سوء استفاده از کودکان است که تنها تعدادی از آن‌ها هستند. آن‌ها مشکلاتی را ایجاد می‌کنند و از مشکلاتی رنج می‌برند که فورا اثر خود را می‌گذارند. همچنین هزینه‌های فعلی برای جامعه باید برای برنامه‌های درمان و توانبخشی سرمایه‌گذاری کند. وجود مشکلات اجتماعی منجر به ایجاد سازمان‌های خدمات اجتماعی و برنامه ویژه برای پرداختن به مشکلات خواهد شد.

در محیط ایده‌آل، برنامه‌ریزان زمان و منابع مورد نیاز برای انجام ارزیابی نیازها برای اندازه‌گیری میزان و شدت مشکل بلافاصله پس از مشخص شدن را خواهد داشت. زمانی که بزرگی مشکل مشخص است، سپس برنامه‌ریزان و تامین‌کننده‌های خدمات نوع مداخله‌ای که به عنوان بهترین شانس کاهش یا اثر بر مشکل خواهد بود را مورد بررسی قرار می‌دهند. طبق مدل روش مبتنی بر شواهد، بررسی آثار و بررسی نحوه مقابله با مشکل ماه‌ها زمان می‌برد. کمیته‌ها می‌کوشند تا موثر بودن استراتژی را که ویژگی‌های برنامه‌های مختلف را تعیین می‌کند، بیابد و سپس مداخله کاملا جدید را طراحی می‌کند، بیابد و سپس مداخله کاملا جدید را طراحی می‌کند. منابع اقتصادی موجود در نهایت تعیین می‌کند که کدام برنامه یا مداخله در نهایت اجرا می‌شود زیرا برنامه جدید به فضای بیشتر و استخدام کارکنان جدید یا آموزش مجدد افراد با سابقه بالاتر نیاز دارد. زمانی که خدمات مناسب و عملیاتی هستند، ارزیابی فعالیت تصمیم‌گیران در مورد اینکه آیا مداخله ایجاد تفاوت در جامعه است، مطلع خواهد کرد به طوری که مداخله در صورت نیاز به خوبی تنظیم خواهد شد.

تغییر در نیازهای سرمایه‌گذاری چگونه حاصل می‌شود؟
در  این کتاب به پرسشی اساسی پاسخ داده می‌شود. تغییر در نیازهای سرمایه‌گذاری می‌شود؟ برخی سازمان‌ها و برنامه‌ها به وسیله «پول نرم» سرمایه‌گذاری می‌شوند. سرمایه‌ای که از بنیادها، خیرین یا منابع این چنین دیگر به دست می‌آید. این پول‌ها با اختیار یا انتظاری همراه هستند که باید برای هدف خاص یا تحقق نیاز گروه خاص به کار می‌روند. با این وجود، منابع سرمایه‌گذاری همچنین بر تغییر در ماموریت یا تمرکزی که بر سازمان دریافت‌کننده اثر خواهند داشت، تمرکز خواهند کرد. این تغییر تغییری خواهد بود که کارکنان موجود به راحتی می‌توانند جدب شوند یا تغییری خواهد بود که به آماده‌سازی بیشتر نیاز خواهد داشت.

مثال دیگر در زمانی که این مسئله رخ می‌دهد این است که آیا منبع سرمایه‌گذاری معمول همچنان فعالیت خواهد کرد. احتمالات سرمایه‌گذاری جدید مشخص خواهد شد که به تغییرات خدمات فراهم شده یا مردم خدمات رسانی شده یا به افزودن خدمات جدید برای تحقق همه شرایط منبع سرمایه‌گذاری نیاز خواهد داشت. برای مثال، مرکز سلامت روانی اجتماعی اساسا نسبت به موجودی پیش‌بینی شده یک سال مالی برای منابع سرمایه‌گذاری جدید، مقدار کمتری از بودجه استان را دریافت می‌کند.

یکی از خدماتی که در آن کار می‌کنند خط مستقیم وضعیت بحرانی بود. بر مبنای این خدمات، می‌توانستند به وسیله افزودن خط کمک ملی سرمایه‌گذاری برای سازمان را تضمین کنند که مسائلی که پوشش می‌دادند را گسترش می‌داد. خط کمک جدید ارزیابی نیازها را ضروری می‌داند که به ترتیب منجر به تغییرات در آموزش کارکنان خواهد شد.

کتاب «ارزیابی نیارها» نوشته دیوید رویس، میشل ستاتون - تیندال، کارن بادگر و جی. ماتیو وبستر با ترجمه اسماعیل عباسی، سجاد مجیدی‌پرست و ویراستار علمی و محتوایی فریبا درخشان‌نیا در 224 صفحه به بهای 34 هزار تومان از سوی نشر اندیشه احسان منتشر شده است.