به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در همدان، «تمام تواریخ عالم شهادت می‌دهند که هیچ طایفه، هیچ ملت، هیچ مملکت به اوج سعادت و ترقی نرسیدند، مگر به اتحاد و اتفاق، و هیچ قومی ذلیل و مفلوک و بدبخت نشدند مگر آنکه در میان آن‌ها نفاق بود؛ پس امروز هیچ تکلیفی مهم‌تر از این نیست که انسان در رفع نفاق میان مسلمانان زحمت بکشند و آن‌ها را از نتایج وخیمه ی این دشمن زیرک آگاه کند و به اتحاد و اتفاق دعوت کند.»

آنچه خواندید بخشی از کتاب «تاریخ غیرت» است که بیش از یک قرن پیش توسط جوانی دبیرستانی نوشته شده است و به‌تازگی در بخش پیوست «دانشنامه استان همدان» منتشر شده است.

حوزه هنری استان همدان در حال تدوین «دانشنامه استان همدان» است و تاکنون تعدادی از مجلدات این دانشنامه منتشر شده و برخی هم در دست تدوین است. این دانشنامه یک بخش اصلی و یک بخش پیوست دارد. در بخش اصلی که در قطع رحلی سخت با جلد گالینگور فیروزه‌ای به چاپ می‌رسد، به روش دقیق دانشنامه‌نویسی و به صورت «مدخل الفبایی» تدوین می‌شود، که شامل: 1_ مشاهیر، 2_ شهرها، روستاها، فضاها و اماکن، خوراک و پوشاک، آداب و رسوم، هنرهای صناعی، اصطلاحات عامیانه و ... است.

بخش پیوست این دانشنامه هم چهار مرحله دارد و شامل «شناخت نامه»، «پیوست‌های هنری و ادبی»، «ترجمه به سه زبان زنده دنیا» و در نهایت «آرشیو اسناد، آثار، تصاویر و نسخ خطی ارزشمند و ... است. مرحله دوم بخش پیوست مربوط به پیوست‌های هنری و ادبی و شامل تولید فیلم و آلبوم موسیقی، عکس و مجموعه آثار هنرمندان در قالب ضمیمه در قطع‌های مختلف به رنگ قهوه ای و ... است.

«تاریخ غیرت» که یکی از همان جلد قهوه‌ای‌هاست، در واقع مجموعه داستانی است که با تحقیق و پژوهش «آقاشیخ‌موسی دستجردی (نثری همدانی)» تهیه و به کوشش «مهدی به‌خیال» گردآوری شده است. این اثر داستانی با نگاهی به وقایع اجتماعی، پیوستی بر دانشنامه استان همدان به شمار می‌رود.

«تاریخ غیرت» رمانی است با مضمون عاشقانه - تاریخی که آشیخ موسی نثری آن را در سال 1276 هجری شمسی در زمانی که کمتر از 20 سال داشته (17 سالگی) طی یک سال نوشته است و این در حالی است که وی قصد نوشتن جلد دوم و سوم این کتاب را نیز داشته است.

گرچه مولف پیش از جنگ جهانی اول و در سن 17 سالگی این تصمیم را گرفته که هنوز گرایش سیاسی نیز نداشته است، با وجود اینکه در شماره‌های مختلف روزنامه اتحاد که شخص مولف مدیر آن بوده، اعلان انتشار این کتاب منتشر شد اما با آغاز جنگ جهانی و حمایت نثری و یارانش از متحدین و از طرفی با رسیدن به این موضوع که «بهتر است اتحاد اسلام شکل گیرد» از نوشتن ادامه این رمان و چاپ آن صرف نظر کرده است.

این رمان تاریخی 277 صفحه‌ای، 12 فصل دارد که در تابستان 1398 در 1100 نسخه از سوی انتشارات طلایی به چاپ رسیده است.