سه فصل نخست این کتاب هفت فصلی با عنوان‌‌های «کاربرد‌های کنونی و آینده نانوفناوری»، «نانو ذرات در اکوسیستم‌های خشکی» و «نانو ذرات در اتمسفر» به مباحثی مانند انواع نانو مواد، نانو کاتالیست‌ها، نانو ذرات به‌عنوان آلایندهها و منشاء نانو ذرات اتمسفری می‌پردازد.
درباره نانومواد در نخستین فصل کتاب آمده است: «بیشتر و قبل از این تحولات، بهره‌برداری از محصولاتی با اندازه ذرات در حد نانومواد وجود داشت، اما از این محصولات به ذرات یا بسیار «ظریف» نام‌برده می‌شد.» در ادامه می‌خوانیم: نانومواد را می‌توان تحت سه عنوان زیر در نظر گرفت: طبیعی، مصنوعی و مهندسی شده.
در مطلبی با عنوان نانوذرات به‌عنوان آلایندهها در دومین فصل کتاب می‌خوانیم: «تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از نانو ذرات مصنوعی، مثل فولرینت‌‌ها نانو لوله‌ها، نقره و سایر اشکال غیر آلی، سمی بوده یا پتانسیل سمی بودن دارد. تحقیقات بسیار زیاد دیگری برای جبران کمبود دانش ما که قبلا در مورد آن بحث شده، مورد نیاز است.»
در سومین فصل کتاب درباره منشا نانوذرات اتمسفری آمده است: «به‌طور کلی نانوذرات همچون آلایندههای هوا می‌توانند به‌صورت آلاینده اولیه یا ثانویه تقسیم‌بندی شوند. اصطلاح آلاینده اولیه اشاره به آن دسته از ذراتی دارد که به‌طور مستقیم منتشر می‌شوند. از جمله آلایندههای ناشی از ترافیک جاده‌ای و فرآیند‌های احتراق صنعتی. در انگلستان فهرستی ملی از انتشار نانوذرات تعریف شده است.»
«تماس شغلی با نانو ذرات و نانو لوله‌ها»، «خصوصیات سمّیت‌شناسی نانو ذرات و نانو لوله‌های کربنی»، «اثرات نانو ذرات برانسان در اثر تماس با آنها» و «دورنمای آن در ایالات متحده آمریکا» عنوان چهار فصل بعدی کتاب است. در این فصل‌ها موضوعاتی مانند ذرات آلوده‌کننده هوای محیط، نانو لوله‌های کربن، طبیعت و ذرات علوم نانو و نانو فناوری، نگاهی به آینده - اطمینان از پیشرفت نانو فناوری «ایمن» پرداخته شده است.
از جمله مباحث چهارمین فصل کتاب، مرور و ارزیابی روش‌های تماس با نانوذرات است به‌طور کلی چهار دلیل اصلی برای اندازه‌گیری سطوح آلایندهها در محیط کار وجود دارد: ارزیابی میزان تماس شخصی با آلایندهها برای تطابق با مقررات، ارزیابی تماس شخصی با آلایندهها در ارتباط با اثرات مضر سلامتی در مطالعات همهگیرشناسی، شناسایی مهم‌ترین منابع انتشار به‌منظور ایجاد برنامه هدفمند کنترل آنها و ارزیابی راندمان سیستم‌های کنترل به کار رفته است.
در پنجمین فصل کتاب درباره تاثیر نانوذرات بر مغز آمده است: «اوبردروستر نشان داد که استنشاق نانوذرات کربن می‌تواند از طریق اعصاب وابسته به حس بویایی در پوشش سوراخ بینی به مغز موش راه پیدا کند. مطالعه‌ای دیگر نشان داد که فقط 14 نانو‌متر کربن سیاه، سبب تغییرات در پارامتر‌های التهابی مغز بعد از استنشاق شد نه 95 نانو متر.»
نویسندگان درباره ظرفیت اثرات سلامتی انسان در تماس با نانوذرات در ششمین فصل کتاب آورده‌اند: «می‌تواند به‌طور کامل تنها با ترکیب منابع اطلاعات از سمیت‌‌شناسی و همهگیرشناسی و مطالعات چالشی انسان با اطلاعات قابل دسترس بر روی خصوصیات ویژه نانوذرات و نمونههای تماس با آنها در محل کار و محیط ارزیابی شود.»
در آخرین فصل کتاب مولفان با اشاره به لزوم توجه به نانو فناوری ایمن آورده‌اند: «با مروری بر فعالیت‌های جاری آمریکا در حمایت از نانو فناوری «ایمن» مشخص است که نیاز به شناسایی خطر و عمل رضایت‌بحش در درجه خاصی از این تشخیص وجود دارد. با این حال، در این موضوع کمبود اطلاعات درباره خطر و مدیریت خطر باقی می‌ماند. تجزیه و تحلیل نواقص تحقیقاتی در زمینه خطر نانو فناوری از سازمان‌ها و بخش‌های گوناگون نشان می‌دهد که هنوز اطلاعات در مورد اثر فناوری بر سلامت بشر و محیط زیست چقدر کمک بوده و چه اندازه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.»
چاپ نخست کتاب «نانو فناوری (پیامد‌های آن بر سلامتی انسان و محیط زیست)» با شمارگان 500 نسخه در 208 صفحه، به‌بهای 12 هزار تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان به بازار نشر عرضه شده است.
نظر شما