نخستین فصل کتاب «ذهن و آگاهی» به مباحث رمزگشایی از ذهن و آگاهی ـ دیدگاه فیزیک‌دان اختصاص دارد.
«ذهن در ورای ماده» عنوان دومین فصل کتاب است. «تله‌پاتی»، «تله کینسیس (جابه‌جایی از دور)، ذهن ماده را کنترل می‌کند»، «خاطرات و افکار سفارشی» و «مغز اینشتین و تقویت هوشمان» در این فصل تشریح شده است.
«آگاهی دگرگون شده» با موضوعات «در رؤیاهای شما»، «آیا می‌توان ذهن را کنترل کرد؟»، «حالت‌های دگرگون شده آگاهی»، «ذهن مصنوعی و آگاهی سیلیسیمی»، «مهندسی معکوس مغز»، «آینده ذهن فراتر از ماده»، «ذهن به‌عنوان انرژی ناب»، «ذهن بیگانه» و «اظهارنظرهای نهایی» در فصل سوم بررسی شده‌اند.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم: «مخاطب هنگام مطالعه این کتاب به دلیل استفاده زیاد از نام‌های گوناگون دانشمندان و فیلم‌های علمی ـ تخیلی و فناوری‌های روز و همچنین قسمت‌های مختلف مغز و تصاویر، دسترسی به اینترنت برای توضیح بیشتر. آن را برایتان بسیار دلنشین و شیرین‌تر خواهد کرد.»
در پیشگفتار این کتاب درباره دغدغه انسان درباره شناخت مغز خود آمده است: «برای مشاهده اسرار ذهن خود، کافی است در آینه به خود خیره شویم و از خود بپرسیم که چه چیزی در پشت چشمان ما نهفته است؟ این کار پرسش‌های فراموش‌نشدنی مانند اینکه آیا ما روح داریم؟ پس از مرگ چه بر سر ما می‌آید؟ به هر روی «من» که هستم؟ و مهم‌تر از همه این پرسش غایی را مطرح می‌کند که: ما در کجای این طرح عظیم کیهانی قرار می‌گیریم؟ همانطور که زیست‌شناس برجسته ویکتوریایی، توماس هاکسلی بیان کرد: «مهمترین پرسش بشریت و مسأله جالبی که در ورای تمام مسائل قرار دارد تعیین جایگاه انسان در طبیعت و ارتباط وی با کیهان است.»
نقشه مغز
در نخستین فصل کتاب درباره نقشه مغز می‌خوانیم: «لایه خارجی مغز به چهارلوب تقسیم شده است. این قشر در انسان‌ها بسیار پیشرفته است. کار تمام لوب‌های مغز، به استثنای یکی از آن‌ها به نام لوب فرونتال (پیشانی) که در پشت پیشانی قرار دارد، پردازش سیگنال‌های دریافتی از حواس است (قشر جلوی پیشانی) مهمترین بخش لوب فرونتال و جایی است که بیشترین پردازش تفکر منطقی در آن صورت می‌گیرد. اطلاعاتی که هم‌اکنون می‌خوانید در قشر جلوی پیشانی شما پردازش می‌شوند. آسیب به این ناحیه می‌تواند توانایی شما برای برنامه‌ریزی یا تأمل برای آینده را تضعیف کند، همانطور که در مورد «فینیاس گیج» چنین بود. این ناحیه‌ای است که در آن اطلاعات حواس ما ارزیابی و روند کارها در آینده در آن انجام می‌شود.»
«لوب آهیانه‌ای»، «لوب پس سری»، «لوب گیجگاهی»، «MRI: پنجره‌ای به مغز»، «اسکن‌های EEG»، «مغناطیس در مغز»، «انگیزش عمیق مغز»، «اپتوژنتیک ـ پرتو افکندن بر مغز» و «معمای خودآگاهی» از بخش‌های نقشه مغز است.
معمای خودآگاهی
در صفحه 61 کتاب در تعریف خودآگاهی آمده است: «اگر نظریه فضا ـ زمان آگاهی درست باشد، بنابراین تعریف دقیق از خودآگاهی را هم در اختیار می‌گذارد. بنابراین به جای مراجع مبهم و دارای مغالطه منطقی، باید قادر به دادن تعریفی آزمون‌پذیر و مفید باشیم. خودآگاهی را به صورت زیر تعریف می‌کنیم:
خودآگاهی، به وجود آوردن یک مدل از جهان و شبیه‌سازی آینده‌ای است که در آن نمایان می‌شوید.»
در ذیل عنوان مسائل حریم خصوصی در دومین فصل کتاب آمده است: «اسکن‌های مغزی در آینده قابل پیشبینی، نیازمند دسترسی مستقیم به مغز انسان در شرایط آزمایشگاهی هستند. اما در رویداد بسیار نامحتمل که کسی در آینده روشی را برای خواندن افکار از فاصله دور بیابد، هم اقدامات متقابل ممکن وجود دارند. برای اینکه مهمترین افکار خود را خصوصی نگه دارید، می‌توانید از نوعی حفاظ استفاده کنید تا مانع از رسیدن امواج مغزی شما به دست افراد ناباب شود.»
در بخش دیگری از فصل دوم کتاب درباره چطور به‌خاطر بیاوریم آمده است: «امروزه، پیشرفت‌های بیشتر در علم اعصاب، روشن‌ترین تصویر از شکل‌گیری حافظه، ذخیره و به‌خاطر آوردن در اختیارمان گذاشته است. دکتر استیون کوسلین عصب‌شناس هاروارد می‌گوید: «به واسطه دو دستاورد فنی رایانه‌ها و اسکن‌های جدید مغز، در چند سال گذشته همه‌چیز در جای خود قرار گرفته است.» همانطور که ما می‌دانیم، اطلاعات حسی، (به‌عنوان مثال، بینایی، لامسه، چشایی) باید اول از ساقه مغز بگذرد و وارد تالاموس شود که مانند یک ایستگاه تقویت‌کننده عمل و سیگنال‌ها را به لوب‌های حسی مختلف مغز هدایت می‌کند تا در آنجا ارزیابی شوند. اطلاعات پردازش‌شده به قشر جلوی پیشانی می‌رسند و وارد آگاهی ما می‌شوند و آنچه را که حافظة کوتاه مدت می‌نامیم شکل می‌گیرد که گستره آن بین چند ثانیه تا چند دقیقه است.»
آلزایمر؛ مخرب حافظه
نویسنده در این بخش به ارائه آمار‌هایی درباره ابتلا به آلزایمر پرداخته است: «بعضی افراد مدعی آن‌اند که شاید آلزایمر بیماری قرن باشد. در حدود 3/5 میلیون آمریکایی هم‌اکنون آلزایمر دارند و پیشبینی می‌شود که این میزان تا سال 2050 چهار برابر شود. پنج درصد افراد شصت و پنج تا هفتاد و چهار ساله آلزایمر دارند؛ اما این تعداد برای افراد بالای هشتاد و پنج سال حتی اگر عوامل خطر بدیهی نداشته باشند، به 50 درصد می‌رسد.»
در آخرین فصل کتاب نویسنده به موضوع مهندسی معکوس مغز پرداخته و با اشاره به جهش علمی در زمینه مغز آورده است: «در ژانویه 2013 دو رویداد غیر مترقبه به‌وقوع پیوست که می‌‌توانست چشم‌انداز پزشکی و علمی را برای همیشه تغییر دهد. مهندسی معکوس مغز که زمانی بسیار پیچیده‌تر از آن به‌نظر می‌رسید که بتوان آن را حل کرد ناگهان به کانون رقابت علمی و عزت‌نفس بزرگ‌ترین قدرت‌های اقتصادی روی زمین تبدیل شد.»
در ادامه این موضوع نویسنده درباره واکنش قدرت‌های بزرگ جهان نسبت به این جهش علمی آورده است: «پریزیدنت باراک اوباما در سخنرانی وضعیت عمومی کشور آمریکا با اعلام اینکه شاید تا سه میلیارد دلار از بودجه تحقیقات فدرال از طریق ابتکار در پیشبرد نوآوری‌ها در زمینه فناوری اعصاب (یا BRAIN) به پژوهش مغز اختصاص یابد، جامعه علمی را شگفت زده کرد.
همزمان با آن، کمیسیون اروپا اعلام کرد که 19/1 میلیارد یورو (در حدود 6/1 میلیارد دلار) به شبیه‌سازی رایانه‌ای مغز انسان اختصاص داده می‌شود. طرح مغز انسان با استفاده از بزرگ‌ترین اَبَررایانه‌ها، نسخه‌ای از مغز انسان را با استفاده از ترانزیستورها و فولاد به به‌وجود می‌آورد.»
چاپ نخست کتاب «آینده ذهن» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 320 صفحه، به‌‌بهای 26 هزار تومان از سوی انتشارات فاطمی به بازار کتاب عرضه شده است.
نظر شما