به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بینامتنیت یکی از نظریه‌های پرکاربرد در عرصه نقد ادبی و هنری امروز است. بنیانگذاران این رشته «ژولیا کریستوا» و «رولان بارت» اند. متاسفانه با وجود صحبت زیاد از این رشته منابع معدودی از آن موجود است که مهمترین آن هم ترجمه پیام یزدانجو از کتاب «بینامتنیت» گراهام آلن انگلیسی است که به هر حال یک منبع دست دوم به حساب می‌آید، چرا که توسط یک غیرفرانسوی تالیف شده است.

نگاهی به کتاب‌ها، مقالات و نوشتارهای نامورمطلق در این چند سال نشان می‌دهد که بیشترین تمرکز او در این چند سال بر این حوزه بوده است. همچنین نگاهی به منابع و ماخذ کتاب نشان می‌دهد که ارجاعات نویسنده فقط به منابع فرانسوی (یعنی منابع دست اول) است و خود او در نشست نقد و بررسی کتاب عنوان کرد که در مدت تالیف کتاب با کریستوا و همچنین دو متفکر دیگر این رشته یعنی «لوران ژنی» و «مایکل ریفارتر» منتقد و نشانه‌شناس فرانسوی‌تبار آمریکایی در ارتباط بوده است.

کتاب دو بخش دارد. بخش اول آن به معرفی نظریه‌های بینامتنیت و همچنین نظریه‌پردازان می پردازد و بخش دوم با عنوان «بینامتنیت و بیناهنری»  به مطالعات کاربردی بینامتنیت در فرهنگ، هنر و جامعه ایرانی اختصاص دارد.

نخستین فصل از بخش اول کتاب عنوان «پیشابینامتنیت» را با خود دارد و مقدمه آن با عنوان «هیچ آغازی وجود ندارد» به یک نکته مهم و اساسی اشاره می‌کند و آن نکته این است که هر دانش، اندیشه و یا نظریه‌ای دارای سابقه‌ای کهن است و نمی‌توان آغازی بر آن قایل شد. به عنوان مثال می‌توان آمدن سرگذشت پیامبرانی چون حضرت موسی و عیسی علیهم‌السلام در قرآن را نیز یک رابطه بینامتنی دانست و همینطور عده‌ای از نظریه‌پردازان پیشینه پسامدرنیسم را به دوران کهن و یونان باستان برمی‌گردانند.

این بخش از کتاب از ابداعات خود نویسنده در این حوزه است و تاکنون هیچ متفکری در جهان به مساله «پیشابینامتنیت» نپرداخته است. اصل اساسی بینامتنیت بر این مساله استوار است که هر متنی بر اساس پیش‌متن‌هایی شکل می‌گیرد، بر این اساس نویسنده به جست‌وجوی پیش متن‌های خود «بینامتنیت» می‌پردازد. در این بخش اندیشه‌های «میخاییل باختین» فیلسوف و نظریه‌پرداز ادبی و همچنین یکی از مهمترین اندیشمندان حوزه ساخت‌گرایی، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.

لازم به ذکر است که ساده ترین و در عین حال کامل‌ترین بیان اندیشه‌های باختین را در این کتاب و در این بخش خواند. منابع دیگر یا به این اندازه کامل و جامع به این موضوع نپرداخته‌اند یا این‌که مانند کتاب «فرهنگ اندیشه‌ انتقادی» بیانی مبهم و ثقیل دارند.

همچنین بخش نخست کتاب به زمینه‌ها و چگونگی شکل‌گیری و تدوین نظریه بینامتنیت می‌پردازد و نظرات اندیشمندانی چون کریستوا، رولان بارت و ریفارتر را مطرح و تاثیر این نظریات را بر تبیین مقوله بینامتنیت بررسی می‌کند.

بخش دوم کتاب نخستین نوشتار علمی و آکادمیک در موضوع بررسی آثار هنری ایرانی با رویکرد بینامتنی است. نویسنده در مقدمه این بخش به طرح روابط بینامتنی در هنر و همچنین مساله رابطه فرهنگی در بینامتنیت، با ذکر انواع آن می‌پردازد.

فصل اول بخش دوم به خوانش کتیبه باستانی عهد داریوش یعنی کتیبه بیستون اختصاص داشته و روابط بینامتنی در تولید و خوانش این کتیبه مورد مطالعه قرار می‌گیرد و فصل دوم نیز به مطالعه بینامتنی نقاشی «این نیز بگذرد» اثر پرویز کلانتری نقاش برجسته معاصر و بین‌المللی ایران. همچنین در این بخش مقوله «بینامتنیت خوانشی» که برای نخستین بار توسط رولان بارت مطرح شد، مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

مهمترین نکته‌ای که بر اساس بخش دوم قابل دریافت توسط مخاطب است، مطالعات بومی در زمینه بینامتینت است. این مطالعات اگر در مسیر درستی قرار بگیرد سرانجام آن شکل‌گیری بینامتنیت ایرانی خواهد بود که گام مهمی در بازخوانی و اصلاح یکی از مهمترین تئوری‌های علوم انسانی در ایران به شمار می‌رود.

نظریه‌ها و تئوری‌های غربی را نمی‌توان به صورت خام برای مطالعه فرهنگ، هنر و ادبیات ایرانی به کار برد. محقق ایرانی باید بر اساس پیشینه فرهنگی خوانشی جدید از نظریات را ارایه بدهد که نامورمطلق در این کتاب موفق به انجام این مهم شده است. کتاب در نوع خود نخستین کتاب پژوهشی در این زمینه به شمار می‌رود و بدین ترتیب به نظر مسایل دیگری چون ترامتنیت و... را باید در تالیفات آتی نویسنده جست‌وجو کرد.

«درآمدی بر بینامتنیت» را انتشارات سخن 439 صفحه و بهای 7هزارو 500 تومان وارد کتابفروشی‌ها کرده است.

نامورمطلق دکترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه کلرمون – فران، فرانسه دارد و هم‌اکنون عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و معاون پژوهشی خانه هنرمندان است. او همچنین یکی از بنیانگذاران و اعضای اصلی حلقه نشانه‌شناسی تهران به شمار می‌رود.

پیشتر به قلم نامورمطلق کتاب‌های «نقد تکوینی در هنر و ادبیات»، «دانشهای تطبیقی»، «شاهنامه اسطوره متن بینانشانه‌ای» و «شاهنامه اسطوره متن هویت ساز» منتشر شده‌اند. نامورمطلق کتاب‌هایی به زبان فرانسه نیز تالیف کرده که در همان کشور منتشر شده‌اند.