پنجشنبه ۳ فروردین ۱۳۹۱ - ۱۰:۵۴
«نوروز و فلسفه هفت‌سين»؛ ديرينه يادگار فرهنگ ايران

چاپ دوازدهم «نوروز و فلسفه هفت سين» نوشته محمدعلي دادخواه در آستانه نوروز 1391به بازار كتاب آمد. اهتمام اين نوشته بر گشودن چيستي و چرايي ابزار و اسباب اين ديرينه يادگار ماندگار فرهنگ ايران است كه از دل تاريخ تا به امروز، به يادگار مانده است.-

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، كتاب «نوروز و فلسفه هفت ‌سين» در سال‌هاي مختلف توسط ناشران متفاوت چاپ شده است. چاپ دوازدهم اين كتاب توسط انتشارات فصل نو صورت گرفته و اين بار با افزوده شدن فهرست اعلام و سخني تازه درباره‌ شمارگان نوروزي، نمودي ديگر يافته‌ است. بخش‌هاي اين چاپ، دست خواننده را از سرزمين شادي ‌که پايه‌ زندگي شناخته ‌شده‌ مي‌گيرد و تا پايان سيزده به‌در، روز شور و شادي طبيعت، همراهي‌اش مي‌کند.

كتاب «نوروز و فلسفه هفت‌سين»، به آگاهي از رسم و بزم اين كهن‌ سرزمين، سخن مي‌گويد و پژوهشي درباره نوروز و وجه نمادين آن در فرهنگ كهن ايران است. شايد آن‌ چه نويسنده را بر آن داشته تا چنين پرشور از نوروز و فلسفه‌ هفت‌سين سخن بگويد، پاسخ به پرسش درازناي تاريخ اين سرزمين بوده است. اين که انگيزه‌ گستردن خوان نوروزي چيست و ترتيب گذاردن هر يک از سين‌ها بر آن چگونه است و چرايي گزينش هر يك از آن‌ها چه بوده که چنين پايدار مانده است؟ پرسشي است که هنوز نيز ذهن بسياري از ايرانيان را درگير خود كرده است. تلاش نويسنده براي پاسخ‌‌گويي به اين پرسش‌‌ها به گونه‌اي است که ذهن خواننده را وامي‌دارد که ژرف‌تر بينديشد و بيشتر بداند.

عمو نوروز اومده، چشم‌انداز، شكفتن شكوفه، هفت سين از قلم نويسندگان، نوروز: شاه ستون آداب ايراني، هفت سلام مقدس، گلبانگ نوروز، نوروز: آميزه اسطوره و تاريخ، بارش بهاري، افتخار ايراني ماندن، زبان نمادي، نگاه و زبان، پيوند و پيمانه و پيمان، تحول تحويل، شهر چيست؟ در بخش سرشناسه كتاب آمده است.

«هفت كتاب؛ هفت سين» بخش كلي كتاب ناميده شده است كه به باغ شادي، سروش چهارشنبه سوري، قصه نوروز، شمارگان نوروزي، وادي سين، شرح سفره و در سبزه‌زار سيزده تقسيم‌بندي شده است.

دادخواه مي‌گويد: در ميان آداب و سنن و جشن‌‌هاي پرشمار ايراني، نوروز شاه ستون همه اين مراسم است و از اين رو ايران و نوروز و ايراني از يكديگر جداشدني نيستند. هفت سين يكي از اصلي‌ترين رسوم عيد نوروز است كه با وجود فراگير بودن آن، كمتر به ژرفاي معناي آن پرداخته‌اند و تا كنون رمز و راز مهرآميز آن را به شكل روشن و دقيق بيان نداشته‌اند.

نوروز خجسته جشني است كه از اين سرزمين برخاسته، طول اعصار را پيموده و بار فرهنگ ايراني گرفته و در ايران فرهنگي جا باز كرده و اكنون در سرتاسر جهان نام آشنا و دوست‌داشتني شده است. اين افتخار فرهنگ ايراني است كه بارها در تاريخ تكرار شده است.

يكي از شاهكارهاي ويژه نوروز آن است كه در پي تقسيم شادي نيست، بلكه اثرش افزايش شادي در ميان انسان‌ها و پخش آن بين همه، فارغ از رنگ و نژاد و باور و جنس است. وقتي چشم زمان روشن مي‌شود، نوروز در راه است و در كالبدمان شادي، دوستي و محبت جوانه مي‌زند.

رمز و رازهاي سفره هفت سين
دادخواه معتقد است كه هر يك از نشانه‌ها و نمادها بيانگر رمز و رازي‌اند كه در هر زمان و مكان مفهوم خاص خود را بيان مي‌كنند، زيرا نشانه‌شناسي يك علم در زبان‌شناسي و انتقال مفهوم و دريافت اعلانات است. هر يك از اين اشيا سخني براي گفتن و اندرزي براي شنيدن دارند. از اين رو بايد به چشم پندآموز به آن‌ها نگريست و گوش پندآموز داشت تا به رمزگشايي اين نشانه‌ها دست يافت.

«سنجد»، گام نخست سفره هفت سين به نشانه ورود به سرزمين خرد و نداي خردگرايي و دعوت به عقل است. گام دوم، «سيب»، راهيابي به شهر سلامتي و نماد صحت، سلامت شخص و جامعه است، سومين قدم، «سبزه» رسيدن به ساحل ايثار و مفهوم آن صلاي از خودگذشتگي و ايثار است. پايه چهارم «سمنو»، دست‌يابي به خانه توانايي و نيايش قدرت و مبارزه با ضعف است. گام پنجم، «سير»، نماد و نشانه مناعت طبع كه شايسته است انسان همواره با قناعت بر جهان بنگرد. شاخه ششم، «سركه»، نماد پذيرش ناملايمات و پذيرش واقعيت‌هاي حيات است و گام هفتم، «سماق»، نماد و نشانه صبر، بردباري و شرط دست‌يابي به پيروزي و نشستن بر اريكه كاميابي، مبارزه و مقاومت است.

نوروز كهن‌ترين جشن به جا مانده از ايران باستان
دادخواه درباره پيشينه تاريخي نوروز مي‌گويد: نوروز يکي از کهن‌ترين جشن‌هاي به جا مانده از دوران باستان است به همين دليل مي‌توان دريافت كه خاستگاه نوروز در ايران باستان محسوب مي‌شود. کوروش دوم، بنيان‌گذار هخامنشيان، نوروز را در سال ۵۳۸ پيش از ميلاد، جشن ملي اعلام کرد. وي در اين روز برنامه‌هايي براي ترفيع سربازان، پاکسازي مکان‌هاي عمومي و منازل شخصي و بخشش محکومان را اجرا مي‌كرد. اين آيين‌ها در زمان ساير پادشاهان هخامنشي نيز برگزار مي‌شده است.

در زمان داريوش يکم، مراسم نوروز در تخت‌جمشيد برگزار مي‌شد. البته در سنگ‌نوشته‌هاي به‌جا مانده از دوران هخامنشيان، به‌طور مستقيم اشاره‌اي به برگزاري نوروز نشده است اما مطالعات روي اين سنگ‌نوشته‌ها نشان مي‌دهد که مردم در دوران هخامنشيان با جشن‌هاي نوروز آشنا بوده‌اند.

هخامنشيان نوروز را با شکوه و عظمت جشن مي‌گرفته‌اند و شواهد باستان‌شناسي نشان مي‌دهد داريوش اول هخامنشي، به مناسبت نوروز در سال ۴۱۶ پيش از ميلاد سکه‌اي از جنس طلا ضرب كرد که در يک طرف آن سربازي در حال تيراندازي نشان داده شده است.

چاپ دوازدهم كتاب «نوروز و فلسفه هفت سين» در 544 صفحه با شمارگان 2000 نسخه و بهاي 14 هزار تومان به كوشش انتشارات فصل نو منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به آداب و رسوم نوروزي قرار گرفته است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها